آثار اصل عدم صلاحیت در حقوق کیفری در پرتو آموزه‌های حقوق عمومی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشکده علوم انسانی دانشگاه سمنان، نویسندۀ مسؤول

2 دانشجوی دکترای حقوق کیفری و جرم‌شناسی دانشگاه تهران

چکیده

اگر به تقسیم‌بندی دوگانۀ رایج در حقوق، پایبند باشیم، حقوق جزا را می‌توان یکی از زیر مجموعه‌های حقوق عمومی تلقی نمود. منطقاً این تفکیک و تقسیم‌بندی باید مبنا و آثار ویژه‌ای نیز داشته باشد که از آن میان، حاکمیت اصل عدم صلاحیت بر بخش‌های مختلف حقوق جزا به تبع حقوق عمومی است. اصل عدم صلاحیت در دو معنا بر حقوق عمومی حاکم است: یکی لزوم تعیین صلاحیت‌ها و دو دیگر، ضرورت تصریح به حدود و ساز‌و‌کارهای اعمال آنها. بدین ترتیب، حقوق جزا نیز باید حاوی این دو خصلت باشد و احکام و قواعد آن در راستای همین دو اصل بنیادین تفسیر و تحلیل شود. این نوشتار، تلاشی است برای تحلیل این موضوع در حقوق جزا.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Effects of Presumption of Non-authority in Criminal Law in the light of Public Law Doctrines

نویسندگان [English]

  • Azadeh-Sadat Taheri 1
  • Mohammad-Ali Rajab 2
چکیده [English]

Following the usual dichotomy in law, criminal law can be categorized under the title of public law. This classification must reasonably be followed by some particular subsequences and advantages as well as being rooted in a reasonable basis – including the repercussion of publicness in criminal law. There are two particular characteristics governing on public law: first the principle of incompetence of public authorities and the necessity of the competence being nominated case by case; and the second, the requirement of precise clarification of mechanisms and procedures of applying public authority. The criminal law being a sub-section of public law must reduplicate both characteristics in compliance with which its rules and regulations should be interpreted. The present article is an attempt to represent and explain these qualifications.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Criminal law
  • incompetence
  • public authority
  • public law
  • Jurisdiction
  • Jurisprudence
آخوندی، محمود. آیین دادرسی کیفری، ج 1، تهران: فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1385.
آقایی‌نیا، حسین. «تخفیف مجازات؛ سلطنت مطلق یا اختیار مقید»، در: علوم جنایی (مجموعه مقالات تقدیمی به دکتر آشوری) به کوشش: علی حسین نجفی ابرندآبادی، چ 3، تهران: سمت، 1389.
بابایی مهر، علی. «اصول و مبانی تفسیر در حقوق عمومی»، مجله کانون وکلای دادگستری، ش 212، 1390.
پروین، خیراله و یاسر احمدوند. «حقوق اساسی: فن قدرت یا فن آزادی؟ گفتاری در کارکردشناسی حقوق اساسی»، فصلنامه حقوق، دوره 39، ش 4، 1388.
تهمورث بشیریه. «پاسداشت حقوق اساسی در پرتو تعامل اصول 36 و 167 قانون اساسی » مجله حقوقی دادگستری، ش 62 و 63، صص 145-156.
جباری، مصطفی. «فتوا یا قانون؟ نگاهی به اصل 167 قانون اساسی»، فصلنامه حقوق (مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران)، دوره 38، ش 3، پاییز 1387، صص 127-137.
جعفری تبار، حسن. فلسفه تفسیری حقوق، تهران: شرک سهامی انتشار، 1388.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر. مکتب‌های حقوقی در حقوق اسلام، چ 3، تهران: گنج دانش، 1382.
حبیب‌زاده، محمدجعفر و جلال‌الدین قیاسی، «حدود اختیارات قاضی در مراجعه به منابع فقهی در امور کیفری»، مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، ش 33، پاییز 1388، صص 33-42.
حبیب‌زاده، محمدجعفر و محمد توحیدی فرد، قانون‌مداری در قلمرو حقوق کیفری، تهران: دادگستر، 1386.
خالقی، علی. آیین دادرسی کیفری، چ 3، تهران: شهر دانش، 1388.
خالقی، علی. «تأملی بر انتشار تصویر چهره متهم در روزنامه‌ها»، مجله پژوهشهای حقوقی، ش 15، 1388.
خالقی، علی. «مقدمه‌ای بر مطالعۀ اصول صلاحیت حاکم بر صلاحیت کیفری در حقوق جزای بین‌الملل» در: جستارهایی از حقوق جزای بین‌الملل، تهران: شهردانش، 1388.
خدابخشی، عبدالله. تمایز بنیادین حقوق مدنی و حقوق کیفری، تهران: شهر دانش، 1389.
دو میشل، آندره و پی‌یر لالومی‌یر. حقوق عمومی، ترجمه ابوالفضل قاضی، تهران: دادگستر، 1376.
راسخ، محمد. «پیشگفتار مترجم» در: تاریخ مختصر تئوری حقوقی در غرب، جانی کلی (مؤلف)، چ 2، تهران: طرح نو، 1388.
سروش محلاتی، محمد. «اصل عدم ولایت»، مجله علوم سیاسی دانشگاه باقرالعلوم (ع)، ش 25، صص 63-72، 1383.
سیدحسینی تاشی، سیدصادق. رابطه جرم و گناه، تهران: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، 1386.
صادقی، محسن. اصول حقوقی و جایگاه آن در حقوق موضوعه، تهران: میزان، 1384.
صانعی، پرویز. حقوق جزای عمومی، چ 2، تهران: طرح نو، 1388.
صورت مشروح مذاکرات مجلس بررسی نهایی قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، 3 جلد، تهران: اداره کل امور فرهنگی و روابط عمومی مجلس شورای اسلامی، 1364.
عراقی، عزت الله. حقوق کار (1)، تهران: سمت، 1388.
عمید زنجانی، عباسعلی و محمدعلی محمدی. «منابع و مبانی حقوق عمومی در اسلام»، اندیشه‌های حقوقی، س چهارم، ش یازدهم، 1385.
قاضی، ابوالفضل. حقوق اساسی و نهادهای سیاسی، چ 12، تهران: میزان، 1383.
قاضی، ابوالفضل. گفتارهایی در حقوق عمومی، تهران: دادگستر، 1375.
کاتوزیان، ناصر. از کجا آمده‌ام، آمدنم بهرچه بود؟ زندگی من، چ 3، تهران: شرکت سهامی انتشار، 1388.
کاتوزیان، ناصر. کلیات حقوق: نظریه عمومی، چ 2، تهران: شرکت سهامی انتشار، 1382.
کاتوزیان، ناصر. مبانی حقوق عمومی، چ 3، تهران: میزان، 1386.
کاتوزیان، ناصر. مقدمۀ علم حقوق و مطالعه در نظام حقوقی ایران، چ 54، تهران: شرکت سهامی انتشار، 1386.
گرجی ازندریانی، علی اکبر. مبانی حقوق عمومی، چ 2، تهران: جنگل، 1389.
گلدوزیان، ایرج. حقوق جزای عمومی ایران، ج 1، چ 10، تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1386.
لاگلین، مارتین. «نظریۀ مشروطه‌خواهی» ترجمه محمد راسخ، مجلس و پژوهش، س 14، ش 56، 1386.
لاگلین، مارتین. مبانی حقوق عمومی، ترجمه محمد راسخ، تهران: نشر نی، 1388.
محسنی، مرتضی. دوره حقوق جزای عمومی، ج 1، چ 3،تهران: گنج دانش، 1382.
محقق داماد، مصطفی. قواعد فقه 4: بخش جزایی، چ 16 تهران: مرکز نشر علوم اسلامی، 1389.
محمود آخوندی، آیین دادرسی کیفری، ج 5، تهران: مجد، 1384.
مرکز مالمیری، احمد. حاکمیت قانون: مفاهیم، مبانی و برداشت‌ها، تهران: مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، 1385.
مشیرالملک، میرزا حسن‌خان، حقوق بین‌الملل، ج اول، تهران: دارالطباعه، 1317 هجری قمری.
معرفت،‌ هادی. «دیدگاه‌های فقهی جدید در حوزۀ عمومی»، فصلنامه حقوق عمومی، ش اول، 1385.
موحد، محمدعلی. در هوای حق و عدالت، چ 3، تهران: کارنامه، 1384.
مهرپور، حسین. «محدوده صلاحیت نهادها در قانون اساسی و لزوم پایبندی به آن» مجله تحقیقات حقوقی، ش 51، 1389.
نوبهار، رحیم. اصل قضایی بودن مجازات‌ها: تحلیل فقهی حق بر محاکمه عادلانه، تهران: شهر دانش، 1389.
نوربها، رضا. «اصلی منطقی و ناب، گرفتار مفاهیمی مملو از ابهام»، مجله کانون وکلا، ش 172، بهار 1380.
نوین، پرویز. «تعریف و قلمرو حقوق عمومی»، ماهنامه قضاوت، ش 60، 1388.
ورعی، سیدجواد. مبانی و مستندات قانون اساسی به روایت قانونگذار، قم: انتشارات دبیرخانه مجلس خبرگان رهبری، 1385.
هاشمی، سیدحسین‌ و جعفر کوشا، «بررسی تعارض اصل 167 قانون اساسی با اصل قانونی بودن جرایم و مجازات‌ها»، مجله نامه مفید، ش 26، تابستان 1380، صص 69-96.
Hart, H.L.A. “Prolegomenon to the Principles of Punishment” in: Punishment and Responsibility, (John Gardner ed.) 2nd edition, New York: Oxford University Press, 2007.
Le Seur, Andrew et al. Principles of Public Law, New York: Rutledge-Cavendish, 1999.
Markus, Dubber. “Criminal Law between Public Law and Private Law”, University of Toronto, Faculty of Law; available at: http://ssrn.com/abstract=1499538, 2009.
Zoller, Elizabeth. Introduction to Public Law: a Comparative Study, Leiden: Mrtinus Nijhof, 2011.