معیارهای دادرسی عادلانه ناظر بر توقیف متهم

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه تربیت مدرس

2 استادیار دانشگاه بجنورد (نویسنده مسؤول)

چکیده

مأموران پلیس در صف مقدم فرآیند کشف جرم، شناسایی، دستگیری و تعقیب کیفری متهم قرار دارند. سرعت عمل در گردآوری ادله و به نتیجه رسانیدن پرونده‌ها از جمله اولویت‌های پلیس در بیشتر نظام‌های عدالت کیفری است. تأکید سازمان پلیس بر افزایش کارایی و اثربخشی واحدهای انتظامی در پاره‌ای از موارد موجب نادیده انگاشتن حقوق متهم می‌شود. توقیف متهم بر اساس ادله متقن، تفهیم اتهام در اسرع وقت، حداقل استفاده از زور در هنگام توقیف و منع نگهداری متهم در بازداشتگاه‌های غیرقانونی از جمله معیارهایی است که به منظور حمایت از حقوق متهم در اسناد بین‌المللی و مقررات داخلی کشورهای مختلف پیش‌بینی شده ‌است. مقاله پیشِ رو تلاش دارد با بررسی معیارهای دادرسی عادلانه ناظر بر توقیف پلیسی، ترجمان این معیارها در قوانین داخلی ایران و حقوق تطبیقی را مورد ارزیابی قرار دهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Fair Trial Criteria of the Accused Arrest

نویسندگان [English]

  • Mohammad Farajiha 1
  • Mohammad Bagher Moghadasi 2
1
2
چکیده [English]

Police officers have very important role in crime detection, identification, detention and criminal prosecution of the accused. Speeding up in gathering evidence and getting results are the most important priorities of the police in the most criminal justice systems. Police emphasis on increasing efficiency and effectiveness of its units leads to disregard the accused rights. In international documents and domestic codes many criteria such as arresting the accused according to reliable evidence, informing charges promptly, using the less force in arrest and prohibition of detention of the accused in illegal lockup has been foreseen in order to protect the accused rights. This article attempts to analyze fair trial criteria of arrest in Iran’s criminal codes and comparative law.

کلیدواژه‌ها [English]

  • the accused arrest
  • fair trial criteria
  • Criminal Procedure
  • abuse of power
  • assumption of innocence
آشوری، محمد. آیین دادرسی کیفری، ج 2. چ 7. تهران: انتشارات سمت، 1385.
آشوری، محمد، حسین بشیریه، سید محمد ‌هاشمی و عبدالمجید یزدی. حقوق بشر و مفاهیم مساوات، انصاف و عدالت. چ 1. تهران: نشر گرایش (انتشارات دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران)، 1383.
اردبیلی، محمدعلی. «تفهیم اتهام یا حق اطلاع از موضوع و دلایل اتهام.» مجله تحقیقات حقوقی 43 (1385): 94-59.
اردبیلی، محمدعلی. «نگهداری تحت‌نظر، علوم جنایی.» در علوم جنایی (مجموعه مقالات در تجلیل از استاد دکتر محمد آشوری)، تهران: انتشارات سمت، 1383.
استفانی، گاستون، ژرژ لواسور، و برنار بولک. آیین دادرسی کیفری، ج 1. چ 1. ترجمه حسن دادبان. تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی، 1377.
امیدی، جلیل. «دکتر آشوری و حقوق دفاعی متهم.» در علوم جنایی (مجموعه مقالات در تجلیل از استاد دکتر محمد آشوری)، تهران: انتشارات سمت، 1383.
انصاری، ولی‌الله. حقوق تحقیقات جنایی (مطالعه تطبیقی). چ 1. تهران: انتشارات سمت، 1380.
بارانی، محمد. عوامل موجه جرم در اجرای وظایف مأمورین ناجا به عنوان ضابط دادگستری. چ 1. تهران: مرکز تحقیقات و پژوهش‌های نیروی انتظامی، 1382.
روزنامه رسمی جمهوری اسلامی ایران، 1382/7/12، شماره 17069.
زراعت، عباس، و علی مهاجری. شرح قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب (در امور کیفری)، ج 1. چ 1. تهران: انتشارات فیض، 1378.
شاملو احمدی، محمدحسین. پیرامون دادسرا. چ 2. اصفهان: نشر دادیار، 1384.
شاملو، باقر، «اصل برائت کیفری در نظام‌های نوین دادرسی.» در علوم جنایی (مجموعه مقالات در تجلیل از استاد دکتر محمد آشوری)، تهران: انتشارات سمت، 1383.
شرق (روزنامه)، 1384/2/15، شماره 467.
شرق (روزنامه)، 1384/3/8، شماره 287.
شرق (روزنامه)، 1385/1/30، شماره 738.
قانون آیین دادرسی کیفری فرانسه. چ 1. ترجمه عباس تدین. تهران: معاونت حقوقی و توسعه قضایی قوه قضائیه، انتشارات روزنامه رسمی، 1388.
محمدنسل، غلامرضا. شرح و نقدی بر قانون به کارگیری سلاح. چ 1. تهران: انتشارات دانشگاه علوم انتظامی، 1381.
مقدسی، محمد باقر. «رویکرد حقوق بشری به وظایف و اختیارات پلیس در فرآیند کیفری در ایران.» پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه تربیت مدرس، 1386.
مؤذن‌ زادگان، حسنعلی. «حق دفاع متهم در آیین دادرسی کیفری و مطالعه تطبیقی آن.» رساله دکترا، تهران: دانشگاه تربیت مدرس، 1373.
یکرنگی، محمد. «حدود اختیارات پلیس در حقوق ایران و انگلستان.» پایان‌نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه شهید بهشتی، 1385.
Babovic, Budimir. "Police brutality or police torture." Policing: An International Journal of Police Strategies & Management 3 (2003): 374-380.
Jason-Lloyd, Leonard. An introduction to policing and police powers. 2nd ed. London: Cavendish publishing, 2005.
Recasens, Amadeu. "The Control of police powers." European Journal on Criminal Policy and Research 3 (2000): 247-269.
Stone, Richard. Textbook on civil liberties and human rights. 6th ed. New York: Oxford University Press, 2006.
پرونده‌ها
Brannigan and Mc Bride v. United Kingdom (1993)
Brogan v. United Kingdom (1989)
Guzzardi v. Italy (1980)
O’ Hara v. UK (2002)
Rice v. Connolly (1966)
Sammuels v. Commissioner of police for the Metropolice (1999)