%0 Journal Article %T جرایم سودمدار در سنجه انتخاب عقلانی و روان‌شناسی تکاملی %J پژوهشهای حقوق جزا و جرم شناسی %I پژوهشکده حقوقی شهر دانش %Z 2345-2986 %A معصومی, وحیدرضا %A رضوی فرد, بهزاد %A غلامی دون, حسین %A حسین ثابت, فریده %D 2022 %\ 01/21/2022 %V 9 %N 18 %P 57-90 %! جرایم سودمدار در سنجه انتخاب عقلانی و روان‌شناسی تکاملی %K جرایم سودمدار %K روا نشناسی تکاملی %K انتخاب عقلانی %K انتخاب طبیعی %K عقلانیت انطباقی %R 10.22034/jclc.2021.256427.1438 %X نظریه‌های انتخاب عقلانی در تبیین جرایم سودمداری مانند کلاهبرداری، خیانت در امانت و سایر جرایم مالی، تبیین‌های نسبتاً موفقی ارائه می‌دهند؛ چراکه بر توانایی مرتکب جرم در محاسبۀ هزینه و فایده تکیه دارند که این موضوع با ماهیت مالی جرایم سودمدار همخوانی قابل‌ملاحظه‌ای نشان می‌دهد. بااین‌حال پیش‌فرض اساسی یک نظریۀ مبتنی‌بر انتخاب عقلانی این است که افراد به‌عنوان کنشگران آگاه و محاسبه‌گر همیشه باید با خودمحوری رفتار کنند؛ اما این پیش‌فرض با واقعیت اجتماعی انسان همخوانی ندارد چراکه میزان رفتارهای همکارانه در جوامع انسانی بسیار گسترده است. در حقیقت نظریه‌های انتخاب عقلانی در تبیین فرایندهای شناختی مرتبط با تصمیم‌گیری مجرمانه چندان موفق عمل نمی‌کنند.از سوی دیگر روان‌شناسی تکاملی به‌عنوان یک رویکرد تعاملی تلاش می‌کند این موضوع را تبیین کند که رفتارهای فرصت‌طلبانه که منتهی به جرایم سودمدار می‌شوند محصول جانبی راهبردهای پایدار همکارانه به‌شمار می‌روند؛ راهبردهای پایدارِ همکارانه درنتیجۀ سازکارهای روان‌شناختیِ تکاملی مانند نظریۀ ذهن، همدلی و احساس انصاف‌ و به‌منظور انطباق انسان‌ها با محیط‌زیست پیچیدۀ آنها به‌وجود آمده‌اند. این سازکارها زمینۀ ثبات و انتقال رفتارهای همکارانه را در اجتماع به‌وجود می‌آورند؛ اما همین سازکارها درصورت نیاز، ابزار کافی برای اجرای راهبردهای فرصت‌طلبانه را نیز در اختیار انسان قرار می‌دهند. این دو دسته راهبرد به لحاظ نحوۀ اجرا، به شدت پویا هستند و در یک نبرد تسلیحاتی دائمی برای بهبود روش‌های خود قرار دارند.پژوهش پیش‌رو از یک روش توصیفی ـ تحلیلی بهره می‌گیرد. همچنین از حیث جهت‌گیری، بنیادین محسوب می‌شود. روش جمع‌آوری داده‌ها کتابخانه‌ای است. %U https://jclc.sdil.ac.ir/article_133156_882a4623375e6a4d40010745421781ab.pdf