نوع مقاله : علمی - پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار گروه حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
2 (نویسنده مسئول)، استادیار حقوق جزا و جرم‌شناسی، پژوهشکده حقوقی شهر دانش، تهران، ایران.
3 دکترای حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
4 دانشجوی دکترای حقوق جزا و جرم‌شناسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد (تهران مرکز) و دادستان عمومی و انقلاب شهرستان فیروزکوه استان تهران، ایران.
چکیده
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
نویسندگان [English]
The prevalence of Covid-19 infectious disease and social distance have had a profound effect on the rates of various crimes. In this article, we try to influence the current situation on the rates of some crimes such as Theft, Intentional serious bodily injury, Drug addiction, Organized fraud, Disruption of public order and comfort, Child abuse, Participation in mass conflict, Snatching and pick pocketing in Tehran province and severa
l important cities of this province, namely Tehran, Damavand, Shahr-e Rey, Shahriyar, Pakdasht, Islamshahr, Varamin and Mallard should be studied.
Initially, the data related to the crimes studied in this study, which were reported to the police in Tehran province in the days after the spread of the disease and the beginning of measures related to social distancing and in the period from March 2019 to the end of October 2020, were collected through official institutions. Then, the available data related to the mentioned crimes with the same period in the previous year, i.e., the beginning of July 2019 to the end of February 2019 were collected in the same province. In order to better understand how the current situation affects the crime rate, the data related to several important cities of this province were separated from each other and then both periods were compared in terms of changes in the number of crimes studied in the cities in this study. Descriptive statistics method was used to analyze the data. To compare the situation of cities and Tehran province in terms of crime before and after the corona, the index of relative growth of crime in the post-corona period compared to before the corona has been calculated.
The prevalence of Covid-19 disease and the social order of social distancing have had different effects on different crimes. During the outbreak of this disease, all the crimes studied in the present study in Tehran province decreased and only the crime of drug addiction increased. The change in crime rates, both in Tehran province and in different cities of this province, varies depending on the type of crime.
Findings confirm that social constraints have changed the patterns of daily activities and the opportunity structures created as a result of these changes have changed the crime rate. These findings underscore the need for public awareness of the increased risk of domestic violence, especially child abuse during outbreaks, the need to strengthen education on how to respond more effectively and safely to social emergency requests, and the encouragement of domestic violence reporting, provide facilities for faster reporting of domestic violence and child abuse, launch online social assistance services, build happy television programs, and increase alternative forms of empowering community observers.
کلیدواژه‌ها [English]
مقدمه
ماهیت زندگی اجتماعی درنتیجه بیماری کووید ۱۹ 1 تغییر کرده است. این بیماری تنفسی بسیار عفونی از ووهان، شهری با بیش از ۱۱ میلیون نفر جمعیت در چین آغاز شد و به سرعت به سایر نقاط جهان گسترش یافت. طی چند ماه از آغاز سال ۲۰۲۰، چندین کشور در تلاش برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا مرزهای شان را بستند، مسافرت ها را محدود کردند، بسیاری از مشاغل و مکان های عمومی بسته شدند و به همه توصیه شد که دست های خود را بشویند، از ماسک استفاده نمایند، فاصله اجتماعی را رعایت کنند و هشتک در خانه بمانید رایج شد.
پیرو این تغییرات جهانی، در ایران نیز در اواخر بهمن ۱۳۹۸، استان ها در سراسر ایران در پاسخ به بیماری همه گیر کووید ۱۹ که به سرعت در حال گسترش بود، مقررات فاصله گذاری اجتماعی را با درجات مختلف سخت گیری اجرا کردند. فاصله گذاری اجتماعی ابزاری است که از دیرباز در راستای حفظ سلامت عمومی تأسیس شده و به دنبال کاهش فرصت های انتشار یک عامل عفونی در بین افراد و کاهش سرعت انتقال آن است. اقدامات فاصله اجتماعی شامل دستورالعمل هایی است که افراد هنگام حضور در جمع از یکدیگر فاصله می گیرند، مانند محدودیت حضور در اجتماعات، محدودیت در فعالیت مشاغل و دستورالعمل های ماندن در خانه. باتوجه به اینکه بیماری کووید ۱۹ بیشتر عفونی است، اجرای سریع سیاست های فاصله گذاری اجتماعی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
نکته مهم آن است که دلایل محکمی وجود دارد که انتظار می رود شیوع بیماری کووید ۱۹ و فاصله گذاری اجتماعی هم حجم و هم توزیع جرم و بی نظمی را تغییر دهد. این انتظار از دو اصل اساسی شکل گیری الگوی جرم سرچشمه می گیرد. اولاً، جرایم فقط در مواردی رخ می دهد که مجرمان باانگیزه با اهداف مناسب در غیاب نگهبانانی توانمند روبرو شوند و درغیراین صورت جرم محقق نمی شود. دوم، افرادی که به کارهای عادی روزمره خود می پردازند برای ایجاد شرایط فیزیکی مناسب در بسیاری از حوادث مجرمانه کافی هستند.
اقدامات فاصله گذاری اجتماعی در مقیاسی که درحال حاضر در بیشتر کشورهای جهان، ازجمله ایران، اعمال می شود، می تواند باعث برهم زدن برنامه های روزمره شود و به طور قابل توجهی شرایط مادی را که ممکن است در آن جرم رخ دهد را تغییر دهد و مختل کند.
ازاین رو، تحت تأثیر یک سلسله از اقدامات مؤثر ناظر به فاصله گذاری اجتماعی، ما انتظار داریم که ۱)تأثیر بر جرم قابل توجه باشد و ۲) ماهیت تأثیر براساس نوع جرم متفاوت باشد. برای مثال، سارقین منازل در طول روز و درحالی که افراد در محل کار یا مدرسه هستند، به خالی بودن خانه ها اعتماد می کنند.2 درنتیجه، در منزل ماندن به دلیل سیاست های مربوط به فاصله گذاری اجتماعی، باید اکثر اهداف مسکونی را ازنظر دور کند. در این شرایط سرقت مسکونی باید به شدت سقوط کند. بااین حال، همین دستور می تواند حجم خشونت خانگی را که در پشت درهای بسته رشد می کند، افزایش دهد؛ زیرا بزه دیدگان و بزهکاران بالقوه در توانایی شان در جدا شدن محدود می شوند و هم گرایی بزهکار و بزه دیده برای مدت زمان طولانی افزایش می یابد. همچنین، کنار آمدن با تبعات مربوط به فاصله گذاری اجتماعی در زندگی روزمره ممکن است استرس بیشتری در خانواده ایجاد کند.3
براین اساس تأثیر اقدامات فاصله گذاری اجتماعی بر الگوهای جرم متفاوت است. اگرچه کاهش سرقت های مسکونی ممکن است زمان را برای نیروهای پلیس آزاد کند، اما افزایش جرایم دیگر ممکن است به سرعت این خلأ را پر کند. اگر جرایمی که تحت فاصله گذاری اجتماعی افزایش می یابند چالش برانگیز و آسیب رسان هستند، دراین صورت ظرفیت پاسخگویی ادارات پلیس ممکن است به خطر بیفتد. درنتیجه درک اینکه چگونه الگوهای جرم تحت تأثیر اقدامات جدید مربوط به شیوع کووید ۱۹ و فاصله گذاری اجتماعی قرار می گیرند، برای مدیریت بحران فعلی و برنامه ریزی برای آینده بسیار مهم است.
مطالعه حاضر تغییر رفتار مجرمانه را در بین چندین جرم علیه اشخاص، علیه اموال و علیه امنیت یعنی، سرقت مستوجب تعزیر، ضرب و جرح عمدی، اعتیاد به مواد مخدر، کلاهبرداری شبکه ای، اخلال در نظم و آسایش عمومی، کودک آزاری، مشارکت در نزاع دسته جمعی، کیف زنی و جیب بری، ابتدا در استان تهران و سپس چند شهرستان مهم از این استان طی دوره محدودیت های کرونایی، یعنی از اسفند سال ۱۳۹۸ تا مهر ۱۳۹۹(زمان انجام این پژوهش) بررسی می کند. این پژوهش فرصتی ایجاد می کند تا با هدف تعیین اینکه آیا تغییر در ساختار فرصت ها روند جرم را تغییر داده یا خیر و همچنین بهبود بخشیدن برنامه ریزی برای پیشگیری از افزایش برخی جرایم در دوران شیوع بیماری کووید ۱۹، اثرات مقدماتی شیوع این بیماری و سیاست های فاصله گذاری اجتماعی در روند برخی از جرایم در یکی از استان های بزرگ ایران، یعنی استان تهران بررسی شود.
فرضیه پژوهش حاضر آن است که در میان انواع جرایم موردِ مطالعه، جرایمی همچون سرقت تعزیری، ضرب وجرح عمدی، مشارکت در نزاع، کلاهبرداری شبکه ای، اخلال در نظم و آسایش عمومی، کیف زنی و جیب بری درنتیجه سیاست های فاصله گذاری اجتماعی و به تبع کاهش اهداف و فرصت های مناسب برای ارتکاب جرایم فوق، در دوره شیوع بیماری کاهش یافته باشد و درمقابل، انتظار می رود جرم اعتیاد به مواد مخدر به دلیل شایعه بیمارنشدن معتادین و افسرده شدن مردم درنتیجه سیاست در خانه ماندن و جرم کودک آزاری به دلیل هم گرایی بیشتر بزه دیدگان و بزهکاران بالقوه افزایش یافته باشد.
باتوجه به اینکه موضوع پژوهش حاضر بررسی تأثیر شیوع بیماری کووید ۱۹ و سیاست های فاصله گذاری اجتماعی بر روی نرخ جرایم است، در ابتدا و در قسمت ادبیات پژوهش، مبانی نظری درباره چگونگی تغییر نرخ جرایم به دنبال یک رویداد استثنایی، همانند شیوع بیماری ارائه می شود. سپس در قسمت دوم، یعنی پیشینه پژوهش، یافته های ناظر به مطالعات میدانی کشورهای مختلف درخصوص تأثیر شیوع بیماری کووید ۱۹ و سیاست های فاصله گذاری اجتماعی بر روی نرخ جرایم مختلف ذکر می گردد. بعد از بیان مبانی نظری و پیشینه پژوهش، در قالب یک پژوهش میدانی، تأثیر شیوع بیماری کووید ۱۹ و فاصله گذاری اجتماعی را بر روی نرخ برخی جرایم در استان تهران و سپس چندین شهرستان مهم این استان با تأکید بر کاربردی ترین نظریه توجیه کننده علت تغییرات در نرخ جرایم به دنبال یک رویداد استثنایی، یعنی نظریه فعالیت روزمره بررسی خواهیم کرد.
۱- ادبیات پژوهش
در مواردی که بیماری مانند کووید ۱۹ در جامعه ای همه گیر شود و پروتکل های بهداشتی، همچون فاصله گذاری اجتماعی به طور کامل رعایت شود، انتظار می رود هم حجم و هم توزیع جرم و بی نظمی تغییر کند؛ زیرا حوادث استثنایی مانند بلایای طبیعی، حملات تروریستی، شورش ها و بیماری های همه گیر از حوادث غیرمعمولی است که اغلب منجر به تغییر قابل توجهی در رفتار انسان می شود. تحقیقات درمورد جرایم و حوادث استثنایی نشان داده است که تغییر در رفتار جمعی انسان ها می تواند منجر به تغییر در رفتار مجرمانه شود.4
چهار توضیح اصلی نظری درباره چگونگی تغییر نرخ جرایم در طی یک رویداد استثنایی وجود دارد. این توضیحات نظری شامل تقویت بُعد دین داری بشر، انسجام اجتماعی و نوع دوستی، بی نظمی اجتماعی و نظریه های فرصت است. جالب است که این توضیحات پیش بینی های ضدونقیضی درباره روند جرم و جنایت در طی یک اتفاق استثنایی ایجاد می کند.
مطابق نظریه نخست، یعنی تقویت بُعد دین داری، بروز یک بحران مانند شیوع بیماری کرونا و رؤیت مرگ هزاران نفر و ترس از مرگ، بُعد دین داری بشر را تقویت کرده و او را متوجه خدا می گرداند و به تبع باعث انقلابی در فطرت خداجوی بشر که مدت هاست گرفتار ماده گرایی و التذاذ دنیوی شده، می شود و ازاین رو، بشر از ارتکاب جرم فاصله می گیرد.5
نظریه انسجام اجتماعی یا نظریه های نوع دوستی پیش بینی می کند که در طی یک رویداد استثنایی میزان جرم کاهش می یابد یا پایدار می ماند.6 این بحث تا حد زیادی در هنگام تحقیقات مربوط به بلایای طبیعی مطرح شده است که در آن طرفداران7 این نظریه استدلال می کنند که در شرایط اضطراری، افراد بیشتر به یکدیگر کمک می کنند و نوع دوستانه عمل می کنند.8 این کمک می تواند در مقام دگریاری و کمک به دیگران برای رفع نیازشان و یا همیاری و تلاش متقابل برای رفع نیاز همدیگر باشد.9 برهمین اساس، کورانتلی10 (۲۰۰۷) استدلال می کند که افزایش جرایم فرصت طلبانه، مانند سرقت، پس از یک فاجعه نادر است. به عنوان مثال، در سال ۱۹۹۸ در کبک11 کانادا طوفان یخی رخ داد که به خاموشی های برق منجر شد. سپس لمیو12 (۲۰۱۴) متوجه شد که با افزایش نوع دوستی دولتی (حمایت مالی دولت)، سرقت در کبک به طرز چشمگیری کاهش یافته است.13 بااین حال، دیدگاه نظریه انسجام اجتماعی به شدت موردِانتقاد قرار گرفته است؛ زیرا بسیاری از گروه ها در حوادث استثنایی مانند زمین لرزه، طوفان های یخی یا خاموشی کمک مساوی دریافت نکردند. درواقع، وقایع استثنایی اغلب نابرابری اجتماعی را تشدید می کند. این امر در عدم حمایت از آمریکایی های غیر سفیدپوست پس از طوفان کاترینا مشهود بود.14
یکی دیگر از توضیحات نظری جرم در زمان حوادث استثنایی، نظریه بی نظمی اجتماعی است که پیش بینی می کند با برهم خوردن نظم اجتماعی، میزان جرم و جنایت افزایش می یابد. همان طور که گفته شد، حوادث استثنایی باعث تشدید نابرابری اجتماعی، افزونی گسست ها و شکاف های طبقاتی15 و تأکید بر ضرر گروه های خاصی می شود. طرفداران این توضیح معتقدند که انسجام اجتماعی و کارایی جمعی با یک اتفاقاستثنایی تقویت نمی شود، بلکه تضعیف می شود. به نوبه خود، نظام های مختلف قادر به کنترل رفتار ضداجتماعی نیستند و این امر بدون تردید نرخ جرم و جنایت را افزایش خواهد داد.16 به عنوان مثال، در قطع کامل برق شهر نیویورک در سال ۱۹۷۷، ژنی17 و همکاران (۱۹۸۷) متوجه افزایش سرقت در محله هایی شدند که قبلاً دارای سطح بالاتری از جرایم خشونت بار، فعالیت اقتصادی نامشروع و بیکاری بودند. بااین حال، در مطالعه ای درمورد سیل در بریزبن در سال ۲۰۱۱، زاهنو18، ویکس19، هاینز20 و کورکران21 (۲۰۱۷) متوجه اثر جابه جایی (که در آن حوادث جنایی از یک مکان به مکان دیگر منتقل می شود) شدند و جرم علیه اموال به املاک ثروتمندان و محله هایی که از سیل آسیب ندیده بودند، منتقل شد و این نشان داد که با تغییر فرصت ممکن است جرم انتقال پیدا کند.22
این یافته ها ما را به تبیین نظریه نهایی می رساند که تغییرات در نرخ جرایم را از دیدگاه دیگری بیان می کند. نظریه های فرصت، مانند نظریه فعالیت های روزمره، پیش بینی می کنند که در طی یک رویداد استثنایی، میزان جرایم بسته به نوع جرم و تغییر ساختار فرصت، هم افزایش و هم کاهش می یابد. نظریه فعالیت های روزمره استدلال می کند که برای وقوع یک حادثه جنایی، هدف مناسب، مجرم باانگیزه و فقدان سرپرست توانمند لازم است که در زمان و مکان جمع شوند.23 تغییر تعادل بین اهداف مناسب، مجرمان باانگیزه و سرپرستان توانمند، تأثیری غیرمستقیم بر روند جرم خواهد داشت. در حقیقت، با تغییر ساختار فرصت برای جرم، شیوع جرم نیز تغییر می کند.
وقایع استثنایی، مانند سیل، طوفان و یا شیوع یک بیماری همه گیر ساختار فعالیت های روزمره را تغییر می دهد که می تواند نحوه هم گرایی بزهکاران، بزه دیدگان و نگهبانان توانمند را در زمان و مکان سازمان دهی کند. اگر درنتیجه شیوع یک بیماری، افراد در خانه بمانند، سرپرستی و نظارت آنها نسبت به محل سکونتشان بهبود می یابد و دسترسی به این اهداف برای بزهکاران بالقوه دشوارتر می شود. از سوی دیگر، با تغییر کار و گذراندن بیشترین اوقات زندگی در اینترنت و فضای مجازی، ممکن است اهداف یا بزه دیدگان جدیدی برای بزهکاران باانگیزه در فضای مجازی پدیدار شود. درمقابل، با ترک خانه ها توسط افراد در هنگام سیل یا طوفان، ممکن است فرصت برای جرم سرقت بیشتر شود.24 به عنوان مثال، در سال ۲۰۰۵، طوفان کاترینا منجر به افزایش قابل توجهی در نرخ سرقت شد25، اما میزان جرایم خشونت بار، همچون سرقت همراه با خشونت و قتل تغییری نکرد.26
نظریه های فرصت همچنین می توانند افزایش نوع دوستی را به عنوان یک عامل محافظ در برابر جرم ازطریق ایجاد نظارت غیررسمی توضیح دهند. برای مثال، پس از طوفان اندرو27 در فلوریدا، در سال ۱۹۹۲، سازکارهای کنترل غیررسمی (گشت های تحت هدایت شهروندان) برای محافظت از اموال پدید آمدند که مانع از افزایش فرصت ها و به نوبه خود، جرم علیه اموال شد.28
باتوجه به تغییرات متفاوت در نرخ جرایم در هنگام وقوع حوادث خاص، مانند سیل، زلزله و یا شیوع بیماری، به نظر می رسد در میان انواع نظریات موردِمطالعه در این پژوهش، نظریه فعالیت رومزه بهتر می تواند تغییرات در نرخ جرایم را توجیه و تفسیر نماید؛ زیرا نظریه تقویت بُعد دین داری و همچنین نظریه انسجام اجتماعی، معتقد به کاهش نرخ جرایم در هنگام وقوع حوادث استثنایی هستند. درمقابل، نظریه بی نظمی اجتماعی تنها معتقد به افزایش نرخ جرایم به دنبال وقوع حوادث خاص است. این در حالی است که بشر در هنگام وقوع حوادث استثنایی مختلف، هم شاهد کاهش و هم افزایش در نرخ جرایم مختلف بوده است. لذا این دو نظریه جامع ومانع نبوده و نمی تواند به درستی تغییرات در نرخ جرایم را تفسیر کند؛ اما نظریه فعالیت روزمره، نظریه ای است که هم برای افزایش و هم کاهش در نرخ جرایم مختلف در زمان وقوع حوادث خاص و استثنایی، دلیل ارائه می کند.
۲- پیشینه پژوهش
هیچ مطالعه تجربی منتشرشده ای درزمینۀ تأثیر اپیدمی های قبلی، مانند همه گیری آنفلوانزا در سال ۱۹۱۸ یا شیوع سندرم حاد تنفسی سارس29 در سال های ۲۰۰۲-۲۰۰۴ یا سندرم تنفسی خاورمیانه30 از سال ۲۰۱۲ تاکنون، بر روی میزان و نرخ جرایم مختلف وجود ندارد. باوجوداین، درخصوص تأثیر شیوع بیماری کووید ۱۹ و اجرای مقررات ناظر به فاصله گذاری اجتماعی بر روی نرخ جرایم، در سراسر جهان، پژوهش هایی هرچند اندک صورت پذیرفته است. برای مثال، پژوهش انجام شده در دو شهر لس آنجلس و ایندیانا پلیس نشان می دهد بعد از اِعمال مقررات ناظر به فاصله گذاری اجتماعی، نظارت بر املاک مسکونی افزایش یافته و ازنظر آماری تماس با پلیس برای گزارش جرم سرقت از منزل در لس آنجلس به میزان قابل توجهی کاهش یافته و در ایندیانا پلیس نیز میزان گزارش سرقت مسکونی کمتر شده، اما این تغییر ازنظر آماری قابل توجه نیست. ازطرف دیگر، به دنبال فاصله گذاری اجتماعی و افزایش فرصت درگیری در خانه، هر دو شهر لس آنجلس و ایندیانا پلیس شاهد افزایش قابل توجهی در تماس های مربوط به گزارش جرم خشونت خانگی بودند. تماس های مربوط به سرقت وسایل نقلیه در لس آنجلس به میزان قابل توجهی افزایش یافت، اما در ایندیانا پلیس بدون تغییر بود. نویسندگان درنهایت بعد از تحلیل داده های مربوطه به این نتیجه رسیدند که در دو شهر مذکور نرخ اکثر جرایم به عنوان تابعی از تغییر در فعالیت های روزمره، به طور قابل توجهی تغییر نکردند. این امر به طور خاص در ایندیانا پلیس صادق است، اما درمورد برخی از انواع جرایم در لس آنجلس نیز صادق است. به استثنای تماس های مربوط به گزارش سرقت اتومبیل در لس آنجلس و تماس برای گزارش خشونت خانگی در لس آنجلس و ایندیانا پلیس، هیچ جرمی تغییر حجم بیشتری را تجربه نکرده است.31
در پژوهشی دیگر که در انگلستان پس از شیوع بیماری کرونا و اجرای مقررات فاصله گذاری اجتماعی درخصوص دو جرم خشونت (نزاع) خیابانی و خشونت خانگی انجام شده است نشان می دهد محدودیت های اِعمال شده توسط دولت انگلستان در طول ماه های مارس و آوریل سال ۲۰۲۰ تأثیر قابل توجهی بر میزان نزاع خیابانی در مقایسه با سال های گذشته داشته و باعث کاهش نرخ این جرم شده است. درمقابل، انواع خشونت ها در محیط خانگی، در دوران فاصله گذاری اجتماعی و ضرورت ماندن در خانه افزایش یافته است.32
مطالعه میدانی انجام شده توسط آیزنر و نیوت33 (۲۰۲۰) نشان می دهد که جرایم نفرت محور علیه مردم آسیای شرقی افزایش یافته است. آنها همچنین از افزایش چشمگیر خشونت خانگی و کودک آزاری خبر دادند.34 مک دونالد و بالکین35 (۲۰۲۰) نیز در پژوهش خود متوجه شدند پس از شیوع بیماری کووید ۱۹، جرایم تجاوز جنسی، ایجاد حریق عمدی و سرقت اتومبیل در پنج شهر بزرگ ایالات متحده افزایش یافته است.36 درمقابل، اشبی37 (۲۰۲۰)، در مطالعه ای بر روی ۱۶ شهر در سراسر ایالات متحده، علی رغم انتظارش برای کاهش حمله در ملأ عام به سبب کاهش حضور مردم درنتیجه همه گیر شدن ویروس کرونا، هیچ تغییر قابل توجهی در فراوانی حملات جدی در ملأ عام مشاهده نکرد. باوجوداین، او شاهد افزایش حملات در منزل و به عبارت بهتر، افزایش خشونت خانگی بود. این پژوهش میدانی، همچنین نشان می دهد در برخی از شهرها، همانند لس آنجلس، شیکاگو و ممفیس سرقت مسکونی کاهش یافته است. سرقت اتومبیل، در آستین38 و لس آنجلس، در هفته های اول پس از شروع هشتک در خانه بمانید به طور قابل توجهی افزایش یافت، درحالی که در شهرهای دیگر مانند شیکاگو، توسان، سانفرانسیسکو و چند شهر دیگر کاهش یافت. نرخ سایر سرقت ها تغییر کمی را نشان می دهد.39 درهمین راستا، پژوهش انجام شده توسط بولینگر40 و دیگران، نشان می دهد پس از شیوع بیماری کرونا و اجرای پروتکل های بهداشتی، به ویژه فاصله گذاری اجتماعی، شهر شیکاگو شاهد کاهش یا عدم تغییر در نرخ جرایم مرتبط با مواد مخدر، سرقت مسکونی، جرایم مرتبط با اسلحه و جرایم راهنمایی و رانندگی بوده است. درمقابل، تماس با پلیس برای گزارش جرایم مربوط به خشونت خانگی افزایش یافت.41 گزارش های چندگانه حاکی از آن است که درنتیجه سیاست های ماندن در خانه، میزان خشونت در خانواده نه تنها از نظر تعداد بلکه از نظر شدت نیز افزایش یافته است.42
پژوهش لسلی و ویلسون43 (۲۰۲۰) درخصوص جرم خشونت خانگی نشان می دهد پس از ۹ مارس ۲۰۲۰، به طور متوسط، هر روز، میزان تماس ها جهت گزارش خشونت خانگی در هر شهر نسبت به اوایل سال افزایش یافته است.44
پژوهش میدانی توسط کمپادلی45 و همکاران (۲۰۲۰) کاهش عمده در جرایم سرقت ساده، سرقت از مغازه، سرقت مسکونی و ایراد ضرب و جرح در لس آنجلس را نشان می دهد. بااین حال، آنها کاهش قابل توجهی درمورد سرقت وسایل نقلیه، حمله با سلاح مهلک یا خشونت خانگی مشاهده نکردند.46 همچنین، تجزیه و تحلیل تغییرات جرم و جنایت در سانفرانسیسکو که توسط شایق و مالپدی47 در سال ۲۰۲۰ انجام شده، کاهش ۴۳ درصدی جرایمی همچون سرقت، داشتن اسلحه، قتل، خشونت خانگی، جرایم رانندگی و جرایم جنسی را برای ۳ ماه اول سال ۲۰۲۰ در محله های مختلف سانفرانسیسکو نشان می دهد.48
این پژوهش های میدانی و گزارش های خبری به هیچ وجه محدود به ایالات متحده نیستند. گزارش های خبری سایر کشورهای پیشرفته نیز حاکی از افت عمده جرایم پس از شیوع بیماری کرونا و آغاز اقدامات ناظر به پروتکل های بهداشتی است. برای مثال، اخبار مربوط به کشور هلند از کاهش ۴۶ درصدی سرقت مسکونی،۴۳ درصد کاهش در سرقت وسایل نقلیه و ۷۴ درصد کاهش در جیب بری نشان می دهد.49 همچنین، مقاله ای در یک روزنامه آفریقای جنوبی، براساس داده های پلیس، کاهش عمده در سرقت اتومبیل (۸۱٪)، سرقت از مناطق غیرمسکونی (۶۶٪)، سرقت از مناطق مسکونی (۵۴٪)، تجاوز به عنف (۸۷٪)، حمله شدید (۸۵٪) و چندین دسته دیگر از خشونت ها را گزارش می دهد.50
بارز51 (۲۰۲۰) برخلاف کاهش جرم سرقت اتومبیل در شهرهای دیگر پس از شیوع بیماری، متوجه افزایش عمده ای در این جرم در شهر سنت لوئیس52 آمریکا شد53؛ الگویی که در انتاریو54 کانادا نیز مشاهده گردید.55
پژوهش انجام شده در شهر دیترویت56 ایالت میشیگان آمریکا نشان می دهد در ماه های اول پس از شیوع بیماری و اجرای مقررات فاصله گذاری اجتماعی، میزان سرقت از مناطق مسکونی ۳۲٪ کاهش یافت و سرقت ها از مناطق عمدتاً مسکونی به مناطقی که کاربری های آنها غیرمسکونی است، منتقل شد. درنتیجه، سرقت از مناطق تجاری برخلاف سرقت از مناطق مسکونی، درنتیجه تغییرات در فعالیت های روزمره، در طی همه گیری بیماری کرونا، افزایش یافت.57
محققان سوئدی، گرل، کاردل و کیندگرن58 (۲۰۲۰) طی پنج هفته پس از آغاز محدودیت های دولت در فعالیت های مختلف، میزان جرایم را موردِبررسی قراردادند و متوجه شدند میزان کل جرایم گزارش شده حدود ۸/۸٪ کاهش یافته است. این محققان دریافتند که سرقت مسکونی ۲۳٪، سرقت تجاری ۷/۱۲٪و موارد جیب بری به طور شگفت انگیزی حدود ۶۱٪کاهش یافته است؛ بااین حال، تغییر کمی در نرخ جرایم مربوط به مواد مخدر وجود دارد.59
در استرالیا، پین و مورگان60 (۲۰۲۰) در ماه مارس چند جرم حمله، تجاوز جنسی و خشونت خانگی را موردِمطالعه قراردادند و متوجه شدند نرخ این جرایم در شرایط شیوع بیماری کرونا و آغاز طرح فاصله گذاری اجتماعی با شرایط عادی تفاوت معناداری نداشتند. البته آنها درمورد نتیجه گیری اولیه براساس این داده ها هشدار دادند، زیرا از زمان اجرای دستورات دولت تا انجام این پژوهش فقط چند هفته می گذرد.61
نتایج پژوهش میدانی بیل گیل62 و دیگران نشان می دهد که گزارش های مربوط به جرایم اینترنتی در طی شیوع کووید ۱۹ افزایش یافته است و این موارد در طی دو ماه با سخت گیرانه ترین سیاست ها و اقدامات قرنطینه، بسیار چشمگیر بوده است. به طور خاص، تعداد کلاهبرداری های مرتبط با خرید آنلاین و حراج ها و هک شدن شبکه های اجتماعی و ایمیل، بیشترین افزایش در تعداد جرایم را داشته است.63
در تاریخ ۱۵ آوریل سال ۲۰۲۰، دادستان عالی چین آمار جرایم مربوط به سه ماهه اول پس از شیوع بیماری کووید ۱۹ را در قالب گزارشی منتشر کرد. این گزارش نشان می دهد در مقایسه با سه ماهه اول سال ۲۰۱۹، تعداد کل دستگیری ها حدود ۸/۴۱٪ کاهش یافته است. جرایم خشن سنتی از قبیل حمله عمدی، نزاع دسته جمعی، تجاوز به عنف و سرقت درمجموع کاهش چشمگیر ۹/۳۰ را نشان می دهد. این گزارش تنها درخصوص جرم کلاهبرداری رایانه ای افزایش حدود ۶/۴۱ را نشان می دهد. به طور کلی، آن طوری که از گزارش دریافت می شود آن است که جرایم اینترنتی (۸/۳۲) و جرایم مربوط به شکار غیرقانونی، خرید، حمل و نقل و فروش حیوانات وحشی (۴/۶۲) افزایش یافته است.64 همچنین، شهرستان های جیانلی65 و کیانجیانگ66 در استان هوبئی67، پس از شیوع بیماری کرونا، خشونت خانوادگی بیشتری را در دو ماه اول سال ۲۰۲۰ نسبت به همین مدت در سال ۲۰۱۹ تجربه کردند.68
پژوهش انجام شده در کوئیزلند69 استرالیا نیز نشان می دهد در آوریل ۲۰۲۰ و پس از اجرای سیاست های ناظر به فاصله گذاری اجتماعی، نرخ جرم حمله جدی به پایین ترین حد خود نسبت به سال ها و ماه های قبل از شیوع وسیع کرونا ویروس و اِعمال سیاست های فاصله گذاری اجتماعی رسیده است.70
مطالعه میدانی پیکرو71 و دیگران در شهر دالاس در ایالت تگزاس آمریکا نشان می دهد در دو هفته اول پس از اجرای دستور در خانه ماندن، خشونت در خانواده افزایش یافت، اما پس از آن کاهش یافته است.72
۳- روش پژوهش
بعد از شیوع کرونا در ایران دستورات بهداشتی متفاوتی، ازجمله فاصله گذاری اجتماعی، صادر شد که به احتمال زیاد این تصمیمات بر نرخ جرایم در ایران در طی همه گیر شدن بیماری تأثیر می گذارد. در این مقاله برای بررسی و مقایسه میزان تأثیر شیوع بیماری کووید ۱۹ و به تبع آن فاصله گذاری اجتماعی بر نرخ جرایم گزارش شده به پلیس در استان تهران، نرخ برخی جرایم، در دو دوره قبل و بعد از بیماری و فاصله گذاری اجتماعی با یکدیگر مقایسه می شود. باتوجه به اینکه رواج این بیماری عفونی از دی ماه ۱۳۹۸ بود و از ابتدای اسفند ۱۳۹۸ سیاست فاصله گذاری به صورت جدی آغاز شد، ابتدا آمار جرایم موردِمطالعه در این پژوهش که از اسفند ۱۳۹۸ تا مهر ۱۳۹۹ به پلیس گزارش شده را به دست آوردیم و سپس سعی شد آمار همین جرایم که تاریخ گزارش آنها مربوط به دوران قبل از رواج این بیماری، یعنی از تیر ۱۳۹۸ تا بهمن ۱۳۹۸ 73 است را به دست آورده و با یکدیگر مقایسه کنیم. باتوجه به محرمانه بودن و عدم امکان دسترسی عموم به داده های مربوط به جرایم، لذا داده های جرایم موردِمطالعه در این پژوهش ازطریق نامه نگاری دادستان یکی از شهرستان های استان تهران با واحد انفورماتیک قوه قضاییه (مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضاییه) جمع آوری شد.
با توجه به اینکه در این تحقیق جامعه هدف در دسترس بوده و اطلاعات موردِ تحلیل مربوط به کل جامعه است، لذا برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش آمار توصیفی استفاده شده است.74 برای مقایسه وضعیت شهرستان ها و همچنین استان تهران ازنظر ارتکاب به جرم قبل و بعد از کرونا، شاخص درصد رشد نسبی ارتکاب جرم در دوران بعد از کرونا نسبت به قبل از کرونا محاسبه شده است. فرمول محاسباتی به صورت زیر است:
که در آن، A تعداد ارتکاب جرم در دوران قبل از کرونا و B تعداد ارتکاب بعد از کرونا است. این شاخص می تواند مثبت و یا منفی باشد. مقادیر مثبت آن نشان دهنده رشد نسبی ارتکاب جرم در دوران بعد از کرونا نسبت به دوران قبل از آن است و مقادیر منفی نشان می دهد که روند ارتکاب جرم در دوران بعد از کرونا نسبت به دوران قبل از آن کاهشی بوده است.
۴- یافته های پژوهش
در کل استان تهران براساس اطلاعات موجود، برای تمامی جرایم موردِبررسی به غیراز اعتیاد به مواد مخدر، درصد رشد ارتکاب جرم در دوره بعد از کرونا و اجرای کامل طرح فاصله گذاری اجتماعی نسبت به دوره ماقبل از کرونا منفی است. نمودار ۱، درصد رشد ارتکاب جرایم مختلف را در استان تهران به وضوح نشان می دهد.
براساس نمودار فوق و اطلاعات موجود، بیشترین کاهش ارتکاب جرم نسبت به دوران قبل از کرونا مربوط به جرم کلاهبرداری شبکه ای است. همچنین اعتیاد به مواد مخدر برعکس مابقی جرایم دارای ۲۴ درصد رشد مثبت نسبت به دوران قبل از کرونا است.
در نمودارهای زیر درصد رشد ارتکاب جرایم موردِمطالعه به تفکیک شهرستان های تهران نشان داده شده است:
همان طور که مشاهده می شود درخصوص جرم سرقت تعزیری همه شهرستان های موردِمطالعه در این پژوهش در دوره پس از شیوع کرونا نسبت به دوره قبل از شیوع این بیماری رشد منفی داشته اند؛ یعنی این جرم با درصدهای مختلف در تمام این شهرستان ها کاهش یافته است. شهرستان پاکدشت با ۳۶٪- بالاترین کاهش و شهرستان های تهران و دماوند با۱۹٪- کمترین کاهش را داشته اند.
مطابق نمودار فوق، جرم ضرب و جرح عمدی نیز همانند سرقت تعزیری پس از اجرای سیاست های فاصله گذاری اجتماعی و کاهش حضور افراد در اجتماع، کاهش یافته است. با مقایسه نمودارهای ۲ و ۳ مشخص می گردد درصد کاهش جرم ضرب و جرح عمدی نسبت به سرقت تعزیری بیشتر هم بوده است. به گونه ای که شهرستان ملارد با ۶۰٪- رشد منفی، بالاترین کاهش و ورامین با ۲۳٪- رشد منفی، پایین ترین کاهش را در نرخ این جرم دارند.
نمودار فوق درخصوص درصد رشد اعتیاد به مواد مخدر برخلاف نمودارهای ناظر به دو جرم قبل، نتایج متفاوتی را نشان می دهد. این نمودار نشانگر رشد مثبت در اعتیاد به مواد مخدر در دوره دوم، یعنی پس از شیوع بیماری کرونا و آغاز طرح فاصله گذاری اجتماعی در دو شهرستان تهران و ملارد است. هرچند سایر شهرستان ها درخصوص این جرم نیز همچنان شاهد رشد منفی بوده اند.
نمودار مربوط به درصد ارتکاب جرم کلاهبرداری شبکه ای همانند نمودار اعتیاد به مواد مخدر بیانگر نتایج متفاوت است. در سه شهرستان تهران (۴۱٪)، دماوند (۳۱٪) و شهرری (۳٪) شاهد رشد مثبت در دوره پس از شیوع کرونا هستیم، اما سایر شهرستان ها رشد منفی را نشان می دهد.
براساس نمودار فوق، درصد رشد ارتکاب جرم اخلال در نظم و آسایش عمومی در اکثر شهرستان های موردِمطالعه منفی بوده و تنها شهرستان ورامین شاهد رشد مثبت ۳ درصدی بوده است.
در جرم کودک آزاری برخلاف تصور اولیه و گفته های رسانه های جمعی مبنی بر افزایش میزان کودک آزاری در دوره شیوع کرونا و رواج هشتک در خانه بمانید، نمودار فوق گویای رشد منفی در اکثر شهرستان های موردِمطالعه است. تنها در شهرستان پاکدشت، شاهد رشد مثبت در جرم کودک آزاری هستیم.
نمودار فوق درمورد ارتکاب جرم مشارکت در نزاع در اکثر شهرستان ها رشد منفی را نشان می دهد که پاکدشت با ۶۶٪- پایین ترین درصد رشد منفی را درخصوص این جرم تجربه کرده است؛ اما دو شهرستان شهریار و ملارد شاهد رشد مثبت در دوره پس از شیوع کرونا نسبت به دوره ماقبل بوده است.
انتظار می رفت با کاهش حضور افراد در اجتماع به دلیل طرح فاصله گذاری اجتماعی، جرایمی چون کیف زنی کاهش یابد. براساس آنچه از نمودار فوق و داده های رسمی دریافت می شود اکثر شهرستان های استان تهران مطابق با این انتظار پیش رفته اند و شاهد رشد منفی یا کاهش در ارتکاب جرم کیف زنی بوده اند؛ اما به طرز چشمگیری ارتکاب این جرم در دو شهرستان دماوند و پاکدشت رشد مثبت با درصد بالایی (به ترتیب ۱۰۰٪ و ۲۰۰٪) را داشته است.
براساس نمودار فوق و برخلاف جرم کیف زنی، رشد جرم جیب بری در تمامی شهرستان های موردِمطالعه منفی بوده و یا تغییری ثبت نشده است. حتی در اکثر شهرستان ها (پاکدشت، شهرری، شهریار و ملارد) این رشد منفی،۱۰۰ درصد (۱۰۰٪ -) بوده است.
۵- تجزیه و تحلیل یافته های پژوهش
پس از بررسی نمودارهای مربوط به استان تهران و شهرستان های این استان نتایج ذیل حاصل شد:
• در استان تهران کلیه جرایم موردِمطالعه در این پژوهش به استثنای اعتیاد به مواد مخدر، در دوره ۸ ماهه پس از کرونا (ابتدای اسفند ۱۳۹۸ تا پایان مهر ۱۳۹۹) نسبت به دوره ۸ ماهه قبل از کرونا (ابتدای تیر ۱۳۹۸ تا انتهای بهمن ۱۳۹۹) رشد منفی داشته است. به عبارت دیگر، میزان این جرایم از زمان اجرای جدی سیاست های ناظر به فاصله گذاری اجتماعی در ابتدای اسفند کاهش یافته است.
درمورد جرایم سرقت تعزیری، ضرب و جرح عمدی، اخلال در نظم و آسایش عمومی، مشارکت در نزاع دسته جمعی، کیف زنی و جیب بری انتظار کاهش نرخ جرایم پس از شیوع کووید ۱۹ و اجرای طرح ـ فاصله گذاری اجتماعی وجود داشت؛ زیرا با اجرای این طرح، فعالیت های روزمره افراد برهم ریخت، حضور افراد در اجتماع نسبت به دوره ماقبل کرونا کمتر شد و به تبع اهداف مناسب و شرایط مادی که جرم در آن رخ می دهد، تغییر یافت.75 مطابق نظریه فعالیت روزمره فلسون و کوهن76، جرایم در مواردی رخ می دهند که مجرمان با انگیزه با اهداف و شرایط مادی مناسب در غیاب نگهبانانی توانمند روبرو شوند. با اجرای طرح فاصله گذاری اجتماعی، به عنوان مهم ترین پروتکل بهداشتی و حضور کمتر افراد در اجتماع و به تبع کاهش اهداف و شرایط مادی مناسب برای جرایم، طبیعی است که جرایمی همچون سرقت، ضرب و جرح (که معمولاً در خیابان رخ می دهد)، مشارکت در نزاع و دیگر جرایمی که در بالا نام برده شده، کاهش یابد.
علاوه براین، با کاهش روابط فراد درنتیجه طرح فاصله گذاری اجتماعی، امکان تبانی بین افراد برای نقشه کشیدن و اجرای طرح های مختلف کلاهبرداری به صورت شبکه ای کمتر شده است و همین امر سبب شده تا جرم کلاهبرداری شبکه ای نیز در دوره پس از شیوع کرونا، رشد منفی آن هم با درصد بسیار بالایی (۹۴٪) داشته باشد.
بررسی داده های رسمی مربوط به کل استان تهران نشان داد، جرم اعتیاد به مواد مخدر برخلاف سایر جرایم در دوره شیوع کرونا رشد مثبت داشته است. فرضیه مطرح در پژوهش نیز این بود که نرخ این جرم افزایش یابد؛ زیرا پس از شیوع بیماری کووید ۱۹، برای مدتی در جامعه شایع شده بود که معتادین دچار بیماری کووید ۱۹ نمی شوند و یا امکان مبتلا شدن معتادین به این بیماری نسبت به افراد سالم کمتر است. پس از رواج این شایعه انتظار می رفت که بسیاری از افراد جامعه گرایش به مصرف مواد مخدر پیدا کنند. علاوه براین، با حضور بیشتر در منزل و جمع شدن امکان سایر سرگرمی ها و تفریحات برای افراد، این احتمال بود که افراد برای پر کردن اوقات خود گرایش بیشتری نسبت به گذشته به مصرف مواد مخدر پیدا کنند. درهرحال داده های رسمی مربوط به کل دادگستری استان تهران نیز بر این فرضیه صحه می گذارد.
تنها آماری که مغایر فرضیه این پژوهش است، مربوط به درصد رشد ارتکاب جرم کودک آزاری می باشد. آنچه انتظار می رفت این بود که درنتیجه طرح فاصله گذاری اجتماعی و هشتک در خانه بمانید، انواع خشونت های خانگی، به ویژه کودک آزاری افزایش یابد؛ زیرا بزه دیدگان بالقوه (کودکان) و بزهکاران بالقوه (والدین، خواهر یا برادر) با مدت طولانی تری در کنار یکدیگر هستند و درنتیجه اجرای سیاست های فاصله گذاری اجتماعی، توانایی آنها در جدا شدن و کنار یکدیگر نبودن محدود می شود و به عبارت دیگر، هم گرایی بزهکار و بزه دیده برای مدت زمان طولانی افزایش می یابد؛ بنابراین، انتظار می رفت کودک آزاری در دوره شیوع کرونا رشد مثبت داشته باشد. علاوه بر تحلیل بالا براساس یافته های علمی، آنچه از اطرافیان و رسانه های جمعی شنیده می شد و در مقالات نویسندگان حقوقی77 نیز آمده است، مؤید این انتظار و فرضیه بود. با وجود این، داده های رسمی درصد رشد منفی در جرم کودک آزاری را نشان می دهد. به نظر می رسد علت اصلی این امر را باید در رقم سیاه این جرم جستجو کرد.
در حقیقت، داده های پژوهش حاضر، داده های رسمی هستند که مرکز آمار قوه قضاییه براساس گزارش های واصله درخصوص جرم کودک آزاری تهیه نموده است و گویای کلیه کودک آزاری های اتفاق افتاده در استان تهران نیست؛ زیرا در خیلی از موارد کودک آزاری اتفاق می افتد ولی گزارشی به نهادهای رسمی، همچون پلیس، داده نمی شود و ازاین رو، در آمار رسمی هم گنجانده نمی شود که از آن به عنوان رقم سیاه جرم نام برده می شود. احتمالاً این رقم سیاه در جرم کودک آزاری در دوره شیوع کرونا و اجرای طرح فاصله گذاری اجتماعی بیشتر شده است؛ زیرا در ایران به دلیل نداشتن نهادها و شماره های تماس اختصاصی برای کودکان جهت گزارش کودک آزاری از یک سو و آگاه نبودن کودکان به حقوق خود از سوی دیگر، گزارش کودک آزاری از سوی خود کودکان انجام نمی شود. اطرافیان کودک نیز معمولاً جهت جلوگیری از پیامدهای گزارش کودک آزاری بر آبرو و آرامش خانواده، از اعلام آن اجتناب می ورزند. اکثر گزارش های کودک آزاری توسط مربیان و مدیران مدارس (در صورت مشاهده آثار کودک آزاری و یا مشاوره با کودک) داده می شود. با تعطیلی مدارس به دلیل طرح فاصله گذاری اجتماعی و عدم حضور کودکان در مدارس، مربیان و مدیران مدارس دیگر مانند سابق نمی توانند شاهد آثار کودک آزاری باشند و گزارش دهند، لذا میزان گزارش کودک آزاری کاهش یافته و به عبارت دیگر، رقم سیاه این جرم در دوره شیوع کرونا افزایش یافته است.
درخصوص شهرستان های مختلف استان تهران، نمودارهای مبتنی بر داده های رسمی نتایج متفاوتی را نشان می دهد که در ادامه موردِ تجزیه و تحلیل قرار می گیرد:
• درمورد جرم سرقت تعزیری، تمام شهرستان های استان تهران که در این پژوهش مطالعه شده اند، رشد منفی داشته، یعنی در دوره پس از شیوع بیماری و اجرای پروتکل های بهداشتی کاهش یافته اند. این نتیجه مطابق با فرضیه پژوهش و نظریه فعالیت روزمره است که درنتیجه کاهش حضور افراد در اجتماع و به تبع کاهش اهداف و شرایط مادی مناسب، انتظار کاهش در نرخ جرم سرقت می رود. این نتیجه همسوی یافته های پژوهش های دیگر همچون کمپادلی و دیگران در لس آنجلس78، شایق و مالپدی در محله های مختلف سانفرانسیسکو79، گزارش های رسمی از کشور هلند80، پژوهش میدانی رال81 در کشور آفریقای جنوبی82 و آمار رسمی گزارش شده توسط دادستان چین83 است.
پژوهش حاضر براساس داده های دریافتی از مرکز آمار قوه قضاییه است و تفکیکی بین انواع سرقت های تعزیری از جمله سرقت مسکونی، سرقت اتومبیل و سرقت از مغازه ها و مناطق تجاری قائل نشده است؛ اما پژوهش های میدانی دیگری در کشورهای مختلف درخصوص تأثیر شرایط پس از کرونا بر نرخ جرم سرقت انجام شده است که بین این سه دسته از سرقت، تفکیک قائل شده و نتایج متفاوتی را به دست آورده اند. نتایج برخی سرقت ها موافق با نتیجه پژوهش حاضر و برخی مخالف است. برای مثال، پژوهش موهلر84 و دیگران در شهر لس آنجلس و ایندیاناپلیس85 نشان می دهد، شهر لس آنجلس در دوران پس از شیوع کرونا شاهد افزایش در سرقت اتومبیل و درمقابل شاهد کاهش سرقت از منازل بوده است.86 همچنین، پژوهش مک دونالد و بالکین در پنج شهر بزرگ ایالات متحده نشان می دهد سرقت اتومبیل افزایش یافته است.87 در ایران گزارش ارائه شده توسط احمد موقری (سرپرست معاونت پیشگیری از وقوع جرم دادگستری کل آذربایجان شرقی) گویای آن است که در استان آذربایجان شرقی سرقت از منازل کاهش یافته است، اما آمار سایر سرقت ها، به ویژه سرقت از داخل خودرو و قطعات و لوازم خودرو به شدت در حال افزایش است.88 پژوهش اشبی در ۱۶ شهر ایالات متحده نیز نشان می دهد شهرهای لس آنجلس، شیکاگو و ممفیس شاهد کاهش سرقت مسکونی در دوره شیوع کرونا و اجرای مقررات فاصله گذاری اجتماعی بوده اند؛ اما درخصوص سرقت اتومبیل شهرهای شیکاگو، توسان و سانفرانسیسکو شاهد کاهش عمده در نرخ این جرم و درمقابل شهرهای آستین و لس آنجلس شاهد افزایش عمده در نرخ جرم سرقت اتومبیل بوده اند.89 پژوهش بایرز در سنت لوئیس آمریکا نشان از افزایش عمده در سرقت اتومبیل است90 و همچنین پژوهش فلسون و دیگران در شهر دیترویت ایالت میشیگان آمریکا نشان می دهد که سرقت از مناطق مسکونی کاهش و درمقابل سرقت از مناطق تجاری در دوران شیوع کرونا و اجرای پروتکل های بهداشتی افزایش یافته است91؛ اما پژوهش گرل و دیگران در سوئد نشان می دهد هم سرقت مسکونی و هم سرقت از مناطق تجاری در این دوران کاهش یافته است.92
• همانند جرم سرقت تعزیری، درخصوص جرم جیب بری نیز همه شهرستان های موردِمطالعه رشد منفی بالایی را در دوره پس از شیوع بیماری تجربه کرده اند. در حقیقت، نرخ ارتکاب این جرم نیز به عنوان تابعی از تغییر در فعالیت های روزمره، در این دوره به شدت کاهش یافته است. این نتیجه همسو با یافته های پژوهش گرل و دیگران در سوئد93 و آمار ارائه شده توسط کشور هلند درخصوص نحوه رشد ارتکاب جیب بری در دوره پس از شیوع بیماری کووید ۱۹ است.94
درمقابل، جرم کیف زنی در همه شهرستان ها رشد منفی نداشته است. بلکه برخی شهرستان ها، یعنی دماوند و پاکدشت شاهد رشد مثبت بالایی (به ترتیب ۱۰۰ و ۲۰۰ درصد) بوده اند. این امر برخلاف فرضیه ابتدایی بود؛ زیرا انتظار می رفت کیف زنی نیز مانند جیب بری در دوره شیوع کرونا به علت کاهش حضور افراد در اجتماع و در حقیقت کاهش اهداف مناسب جرم، کمتر شود؛ اما داده های رسمی حداقل در این دو شهرستان این فرضیه را تأیید نمی کند. به نظر می رسد بتوان علت را در تفاوت ظریفی که بین نحوه ارتکاب جیب بری و کیف زنی وجود دارد جستجو کرد. تفاوت در این است که در جرم جیب بری فرد بزهکار باید کاملاً به بزه دیده نزدیک شود تا بتواند دست خود را داخل جیب بزه دیده نماید و فعل جیب بری را انجام دهد. در دوره شیوع بیماری کرونا و صدور دستور بهداشتی مبنی بر رعایت حداقل فاصله ۵/۱ متری، افراد از ترس احتمال مبتلا شدن به ویروس کرونا نه به کسی نزدیک می شوند و نه اجازه نزدیک شدن کسی را به خود می دهند و به محض اینکه کسی به آنها نزدیک شود سریع فاصله می گیرند. همین امر موجب می شود هدف مناسب برای جرم جیب بری بسیار محدود شود. درمقابل، در جرم کیف زنی لزوماً نیازی به نزدیک شدن بزهکار به بزه دیده نیست، بلکه بزهکار می تواند سوار بر موتور در حال حرکت، کیف بزه دیده در حال عبور از خیابان یا پیاده رو را برباید. بدین ترتیب، در کیف زنی برخلاف جیب بری به علت عدم نیاز به نزدیک شدن بیش از حد به بزه دیده، هدف مناسب برای کیف زنی در دوره شیوع کرونا خیلی محدود نمی شود. علاوه بر عامل فوق، کاهش ناظرین عمومی، یعنی مردم، به سبب محدود شدن امکان حضور در اجتماع و همچنین کاهش ناظرین رسمی، یعنی نیروی پلیس، به دلیل دورکاری بسیاری از نیروهای دولتی در راستای سیاست های فاصله گذاری اجتماعی را نیز باید اضافه کرد. ازاین رو است که برخی شهرستان ها در دوره شیوع کرونا و به علت حاکم شدن شرایط بد اقتصادی، شاهد رشد مثبت در جرم کیف زنی با درصد بالا بوده اند. درخصوص جرم کیف زنی پژوهش های میدانی دیگر در سایر کشورها انجام نشده تا بتوان نتایج را با یکدیگر مقایسه کرد.
• جرم ضرب وجرح عمدی در دوره پس از شیوع بیماری کووید ۱۹ نسبت به دوره قبل از شیوع، همانند جرم سرقت در تمام شهرستان های موردِمطالعه در این پژوهش کاهش یافته است. باتوجه به اینکه اکثر ضرب وجرح های عمدی در خیابان اتفاق می افتد، با کاهش حضور افراد در اجتماع درنتیجه اجرای جدی سیاست های فاصله گذاری اجتماعی و به تبع کاهش درگیری های خیابانی، انتظار کاهش ضرب و جرح های عمدی می رفت. این نتیجه موافق پژوهش آماری کمپادلی و دیگران در شهر لس آنجلس است.95 پژوهش مذکور کاهش عمده در جرم ضرب وجرح عمدی در دوره شیوع بیماری کووید ۱۹ را نشان می دهد. پژوهش رال در آفریقای جنوبی نیز نشانگر کاهش عمده در ارتکاب جرم ضرب وجرح عمدی است.96 آمار ارائه شده توسط دادستان چین در سال ۲۰۲۰ نیز حاکی از کاهش چشمگیر جرم ضرب وجرح عمدی در دوره شیوع کرونا در کشور
چین است.97 همچنین پژوهش پاین98 و دیگران در کوئیزلند استرالیا نشان می دهد میزان ارتکاب این جرم در دوره شیوع کرونا و اجرای پروتکل های بهداشتی به پایین ترین حد خود نسبت به سال ها و ماه های قبل رسیده است.99
• تنها جرم علیه امنیت که در این پژوهش موردِبررسی قرار گرفته است، جرم اخلال در نظم و آسایش عمومی است. این جرم در دوره شیوع کرونا در اکثر شهرستان های استان به استثنای شهرستان ورامین رشد منفی داشته است. در حقیقت، میزان ارتکاب جرم اخلال در نظم و آسایش عمومی به علت دستور بهداشتی ممنوعیت حضور افراد در اجتماع و لزوم حضور حداقلی، کاهش یافته است. درخصوص جرم اخلال در نظم و آسایش عمومی، پژوهش های دیگری در سایر کشورها انجام نشده است تا بتوان یافته های آنها را با پژوهش حاضر مقایسه کرد.
• در جرم نزاع دسته جمعی نیز اکثر شهرستان ها در دوره شیوع بیماری رشد منفی را تجربه کردند. تنها دو شهرستان شهریار و ملارد شاهد رشد مثبت با درصد اندک بوده اند. علت این کاهش را همانند جرم اخلال در نظم و آسایش عمومی باید در متغیر دستور بهداشتی ممنوعیت حضور افراد در اجتماع و لزوم حضور حداقلی جستجو کرد؛ زیرا با کاهش حضور افراد در اجتماع زمینه و شرایط مادی برای ارتکاب جرم نزاع کاهش پیدا خواهد کرد. یافته های مربوط به این جرم همسو با نتایج پژوهش میدانی الدینگ100 و دیگران در انگلستان است.101 پژوهش مزبور همانند پژوهش حاضر نشان می دهد نزاع خیابانی به میزان قابل توجهی در دوره شیوع بیماری کاهش یافته است. آمار ارائه شده توسط دادستان چین، نشان از این دارد که نرخ جرم نزاع خیابانی در این کشور نیز کاهش چشمگیری داشته است102؛ اما یافته های پژوهش اشبی در ۱۶ شهر ایالات متحده آمریکا نتیجه متفاوتی را نشان می دهد. این پژوهش حاکی از آن است که در این ۱۶ شهر، تغییر قابل توجهی در فراوانی نزاع خیابانی در دوره شیوع کرونا نسبت به دوره ماقبل کرونا، مشاهده نشده است.103
• درخصوص دو جرم کلاهبرداری شبکه ای و اعتیاد به مواد مخدر، وقتی داده ها به تفکیک شهرستان های استان تهران موردِبررسی قرار گرفت، نتایج معکوسی نسبت به نتیجه حاصل از بررسی داده های خود استان تهران به دست آمد. درخصوص جرم کلاهبرداری شبکه ای با دقت نظر در داده های مربوط به دادگستری کل استان تهران مشخص شد که این جرم در دوره شیوع کرونا رشد منفی بسیار بالایی (۹۴٪-) را داشته است؛ اما وقتی همین جرم به تفکیک شهرستان های موردِنظر بررسی شد، نتیجه این شد که علی رغم رشد منفی این جرم در اکثر شهرستان ها (اسلامشهر، پاکدشت، شهریار، ملارد و ورامین)، سه شهر تهران، دماوند و شهرری رشد مثبت را در این دوره تجربه کرده اند و حتی درصد رشد این جرم در شهرستان تهران (۴۱٪) تقریباً بالا بوده است.
درمقابل، درخصوص اعتیاد به مواد مخدر، آنچه از داده های مربوط به کل استان تهران استنباط شد این بود که در دوره شیوع کرونا، اعتیاد به مواد مخدر تنها جرمی است که برخلاف جرایم دیگر که در اینجا بررسیشده، رشد مثبت داشته است؛ اما هنگامی که همین جرم به تفکیک شهرستان های استان تهران موردِبررسی قرار گرفت، نتیجه ای دیگر حاصل شد. نتیجه این است که در اکثر شهرستان های (اسلامشهر، پاکدشت، دماوند، شهرری، شهریار و ورامین) موردِمطالعه در این پژوهش، درصد رشد این جرم منفی بوده است و تنها دو شهرستان تهران (۳۲٪) و ملارد (۵۴٪) رشد مثبت در این جرم را تجربه کرده اند. البته استان تهران شامل شهرستان های دیگری هم می شود که آمار آنها در این پژوهش نیامده است و چه بسا درصد رشد جرم اعتیاد به مواد مخدر در آن شهرستان ها مثبت بوده است و این امر باعث شده درصد رشد این جرم در کل استان تهران نیز در دوره شیوع بیماری بالا برود. در ارتباط با جرم اعتیاد به مواد مخدر، پژوهشی در شیکاگو توسط بولینگر و دیگران انجام شده که نشان می دهد در دوره شیوع بیماری کرونا، نرخ جرایم مرتبط با مواد مخدر کاهش یافته و یا تغییر نکرده است104 که این نتیجه مخالف با یافته پژوهش حاضر است.
• آخرین تحلیل مربوط به جرم کودک آزاری است. این جرم در تمام شهرستان ها به استثنای شهرستان پاکدشت رشد منفی داشته است و در برخی شهرستان ها مانند دماوند این رشد منفی بسیار بالا بوده است (۸۲٪). این نتیجه هم خلاف فرضیه ابتدایی پژوهش حاضر و هم مخالف با نتایج یافته های اکثر پژوهش هایی است که در کشورهای دیگر انجام شده است. برای مثال، پژهش موهلر و دیگران در شهر لس آنجلس و ایندیاناپلیس105، پژوهش الدینگ و دیگران در انگلستان106، مطالعه میدانی آیزنرو نیوت107، پژوهش اشبی در ۱۶ شهر در سراسر ایالات متحده108 و درنهایت مطالعه میدانی پیکرو دیگران در شهر دالاس ایالت تگزاس109 است. باوجوداین، پژوهش انجام شده توسط شایق و مالپدی در محله های مختلف سانفرانسیسکو110، همسوی نتیجه پژوهش حاضر و حاکی از کاهش میزان ارتکاب انواع خشونت های خانگی در دوره شیوع بیماری است. علاوه براین، پژوهش پین و مورگان در استرالیا نشان می دهد میزان خشونت های خانگی در دوره پس از شیوع بیماری نسبت به دوره قبل از شیوع تغییری نکرده است.111 البته همان طور که در توضیح علت کاهش درصد جرم کودک آزاری در هنگام تحلیل داده های مربوط به کل استان تهران اشاره شد، به نظر می رسد بتوان علت این رشد منفی را در کاهش گزارش دادن جرم کودک آزاری و به عبارت دیگر افزایش رقم سیاه این جرم دانست. چنانکه شایق و مالپدی نیز در پژوهش خود با بررسی های عمیق تر و مراجعه به سازمان های حمایت از کودکان متوجه شدند نرخ این جرم کاهش یافته، بلکه میزان گزارش این جرم کاهش یافته است؛ زیرا با تعطیلی مدارس و سایر سازمان های مهم جامعه باعث شده است که توانایی ارگان های کلیدی جامعه در کشف و گزارش کودک آزاری محدود شود.
نتیجه گیری و پیشنهاد
با تحلیل داده های کل استان تهران و داده های مربوط به شهرستان های مختلف این استان، این نتیجه حاصل می شود که تأثیرات اولیه بیماری همه گیر کووید ۱۹ بر روی نرخ جرایم عمدتاً براساس نظریه فعالیت روزمره است؛ زیرا نظریه مزبور است که پیش بینی می کند در کجا باید جرم افزایش و در کجا باید کاهش یابد و یافته های این پژوهش با چنین پیش بینی هایی سازگار است؛ اما باید دقت داشت که نظریه فعالیت روزمره، مجرمین باانگیزه را به عنوان یک امر ثابت فرض می کند. این در حالی است که تغییر و نابسامان شدن شرایط اقتصادی و افزایش نابرابری های اجتماعی نیز ممکن است روند جرم را افزایش دهد. در حقیقت، این غیرمنصفانه است تا ادعا شود تغییر در فعالیت های روزمره به تنهایی ممکن است باعث افزایش یا کاهش میزان برخی جرایم شود.
بسیاری از این یافته های اولیه نیاز به تحقیقات بیشتری دارند. تغییر روند جرم وجنایت به تنهایی نباید راهنمای سیاست مداران باشد. ممکن است این تغییرات اولیه نوعی ناهنجاری باشد. لازم است هم چگونگی تغییر میزان جرم و جنایت و هم چگونگی وقوع این تغییرات در بستر کنترل های دیگر مانند روند فصلی و سالانه موردِبررسی قرار گیرد. درخصوص داده های منتشر شده، خطای اندازه گیری ناشی از عدم گزارش بزه دیدگان به پلیس نیز باید مدنظر قرار گیرد.
باتوجه به تحلیل یافته ها و بررسی نتایج حاصل از انجام این پژوهش و به منظور کاهش نرخ برخی از جرایمی که در دوره شیوع کرونا رشد یافته، پیشنهادهای ذیل ارائه می شود:
• مقامات دولتی باید آگاهی را درمورد افزایش خطر انواع خشونت های خانوادگی، به ویژه کودک آزاری در طی بیماری های همه گیر افزایش دهند و بر اهمیت ارتباط بین افراد و گزارش خشونت خانوادگی تأکید کنند.
• در صورت محدود بودن دسترسی کودکان و همچنین زنان به خدمات اجتماعی در بیماری همه گیر، کودکان و زنان ممکن است کمتر خشونت خانگی را گزارش دهند. لذا اورژانس اجتماعی و سایر نهادهای رسیدگی کننده به خشونت خانگی، لازم است مکانیسمی را برای تقویت آموزش چگونگی پاسخگویی موثرتر و ایمن به درخواست های خشونت خانگی برای ارائه خدمات باتوجه به فاصله اجتماعی در نظر بگیرند.
• تشویق گزارش موارد خشونت خانگی توسط اعضای خانواده، آشنایان، همسایه هایی که اطلاع دارند یا گمان می کنند که شخص تحت خشونت خانگی است.
• فراهم کردن امکانات گزارش سریع تر خشونت خانگی، به ویژه کودک آزاری، توسط بزه دیدگان با ارسال کد یا نمادهای ساده به شماره های اختصاصی رایگان.
• راه اندازی خدمات کمک اجتماعی آنلاین که به صورت دوره ای و اجباری مداخله کند، مطلوب خواهد بود. حتی در صورت فقداندرخواست فعال برای کمک، به منظور بررسی امنیت محیط خانواده، اگر این ابتکارات انجام گیرد، هم قربانیان آشکار و پنهان خشونت خانگی موردِ حمایت قرار می گیرند و هم از برخی جرایم جلوگیری می شود.
• تمرکز بر روی ساخت برنامه های تلویزیونی شاد که موجب کاهش انزوا و افسردگی در خانواده شود تا به تبع آن، هم از گرایش به مصرف مواد مخدر و سایر مواد شادی آور مضر جلوگیری شود و هم میزان تنش و درگیرهای خانوادگی کم شود.
• هرچقدر درنتیجه شیوع بیماری همه گیر کووید ۱۹ و اجرای سیاست های فاصله گذاری اجتماعی، ازجمله لزوم حضور حداقلی افراد در اجتماع، فرصت سرقت هایی همچون کیف زنی افزایش یابد، لازم است اشکال جایگزین ناظرینی توانمند نیز افزایش یابد. این ممکن است شامل گشت های پلیس یا شهروندان باشد.
• به دست آوردن یک درک قوی از هرگونه رابطه بین شیوع بیماری های همه گیری همانند بیماری کووید ۱۹ و تأثیر آن بر نرخ جرایم، احتمالاً به داده های چندین شهر یا مناطق مختلف احتیاج دارد. درحالی که در مطالعه حاضر فقط توانستیم به داده های مربوط به استان تهران دسترسی پیدا کنیم. لذا، مطالعات آینده باید این رابطه را در سراسر استان های کشور و همچنین در مناطق حومه و روستا نیز تجزیه و تحلیل کند.
• مانند هر تحلیلی، تحلیل ما نیز بدون محدودیت نیست. به خاطر اینکه منبع اطلاعات ما، مرکز آمار قوه قضاییه در استان تهران است. در حقیقت، داده های ما فقط به حوادث جنایی گزارش شده به پلیس محدود می شود و از کلیه جرایم به وقوع پیوسته و احتمالاً گزارش نشده و به عبارت دیگر از رقم سیاه جرایم موردِ مطالعه در این پژوهش، اطلاعی نداریم. لذا پایین آمدن نرخ برخی از جرایم لزوماً دارای ارتباط مثبت با برخی ازنظریه های جرم شناسی همچون نظریه شیوه و سبک زندگی و یا فعالیت های روزمره فلسون و کوهن نبوده و ممکن است به دلیل کاهش گزارش جرم توسط بزه دیدگان و یا کاهش توانایی پاسخگویی ادارات پلیس به علت دورکاری در هنگام اجرای سیاست های فاصله گذاری اجتماعی باشد. علاوه بر این، ممکن است پلیس برای محافظت از ابتلای متهمان به ویروس، رفتار و نحوه پاسخگویی خود به تماس ها را تغییر دهد؛ زیرا دستگیری و زندانی کردن افرادی که ممکن است در معرض خطر ابتلا به ویروس قرار بگیرند غیرمسئولانه است. در این مطالعه ما قادر به کشف این تغییرات در رفتار پلیس نبودیم.
• برای دستیابی به درک عمیق تری از تأثیرات بیماری کووید ۱۹ و سیاست های مربوط به فاصله گذاری اجتماعی در بزه دیدگی جرایم مختلف، ضروری است بعد از مرتفع شدن شرایط حاضر، تحقیقات کیفی و کمی که بتواند به طور دقیق تری اثرپذیری میزان بزه دیدگی در دوران بیماری همه گیر را بررسی کند، انجام شود.
حامی مالی:
این مقاله هیچ حامی مالی ندارد.
سپاسگزاری و قدردانی:
بدیـن وسـیله از مرکز آمار و فناوری اطلاعات قوه قضائیه، بابت همکاری در تهیه و نگارش این پژوهش سپاسگزاری می شود.
مشارکت نویسندگان:
علی صفاری: نظارت، مدیریت پروژه. راضیه صابری: مفهوم سازی، روش شناسی، اعتبار سنجی، تحلیل، تحقیق و بررسی، منابع، نظارت بر داده ها، نوشتن، پیش نویس اصلی، نوشتن، بررسی و ویرایش، تصویرسازی، نظارت، مدیریت پروژه. زینب لکی: تحقیق و بررسی، منابع. عباس رضایی: نظارت بر داده ها.
تعارض منافع:
بنابر اظهار نویسندگان این مقاله تعارض منافع ندارد.
استناددهی:
صفاری، علی، راضیه صابری، زینب لکی و عباس رضایی. «تأثیر شیوع بیماری کووید ۱۹ و فاصله گذاری اجتماعی بر نرخ جرایم (مطالعه موردی: استان تهران)». مجله پژوهش های حقوق جزا و جرم شناسی ۹، ش. ۱۷ (۱۵ شهریور، ۱۴۰۰): ۲۰۷-۲۳۷
1. COVID-19
2. C. Nee and M. Taylor. “Examining burglars’ target selection:Interview,experiment or ethnomethodology? Psychology”.Crime and Law 6(2000): 51.
3. Stefanie DeLuca, Nick Papageorge and Emma Kalish “The unequal cost of social distancing” (U.S: Johns Hopkins coronavirus resource, 2020), 3.
4. M. A. Andresen and W. Tong. “The impact of the 2010 winter Olympic games on crime in Vancouver”. Canadian Journal of Criminology and Criminal Justice 54(2012): 341.
5. محمدعلی حاجی ده آبادی، «از بحران کرونا تا بحران سیاست جنایی»، مجله حقوق اسلامی ۶۴(۱۳۹۹): ۱۱۶.
6. Sammy Zahran et al., “Natural disaster and social order:Modelling crime outcomes and disasters in Florida”, International Journal of Mass Emergencies and Disasters 27(2009): 28.
7. A. H. Barton, Communities in disaster: A sociological analysis of collective stress situations. (Garden City. NY: Doubleday & Company, 1969), 96.
8. همانند کمک های انسان دوستانه ای که پس از شیوع بیماری کووید ۱۹ در سراسر جهان و به ویژه ایران مشاهده شد.
9. جبار رحمانی، «سبک زندگی مراقبتی در شرایط بحران کرونا و سهم اصحاب علوم انسانی در آن». در جستارهایی در ابعاد فرهنگی و اجتماعی بحران ویروس کرونا در ایران (تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم تحقیقات و فناوری، ۱۳۹۹)، ۱۷۵.
10. Quarantelli
11. Quebec
12. Lemieux
13. Tarah Hodgkinson and Martin Andresen,“Show me a man or a woman alone and I’ll show you a saint:Changes in the frequency of criminal incidents during the COVID-19 pandemic”, Journal of Criminal Justice 69(2020): 2.
14. T. Craemer, “Evaluating racial disparities in hurricane Katrina relief using direct trailer counts in New Orleans and FEMA records”.Public Administration Review 70(2010): 371.
15. مهدی حسین زاده خرمی، «کرونا مثابه آزمایش نقض کننده (جستاری در گسست واقعیت های اجتماعی جامعه ایرانی». در جستارهایی در ابعاد فرهنگی و اجتماعی بحران ویروس کرونا در ایران (تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم تحقیقات و فناوری، ۱۳۹۹)، ۹۳.
16. A. J. Prelog, “Modeling the relationship between natural disasters and crime in the United States”, Natural Hazards Review 17(2016): 11.Accessed 24 April 2020, https://ascelibrary. org/doi/full/
17. Genevie
18. Zahnow
19. Wickes
20. Haynes
21. Corcoran
22. Hodgkinson and Andresen, op. cit., 2.
23. L. E. Cohen and M. Felson.“Social change and crime rate trends:A routine activity approach”.American Sociological Review 44(1979), 600.
24. J. L. LeBeau, “The impact of a hurricane on routine activities and on calls for police service:Charlotte,North Carolina, and hurricane Hugo”, Crime Prevention and Community Safety 4(2002), 58.
25. D. W. Harper and K. Frailing.Crime and criminal justice in disaster, (NC: Carolina University Press, 2012),67.
26. Sean Varano et al..“A tale of three cities:Crime and displacement after hurricane Katrina”.Journal of Criminal Justice. 38(2010): 48.
27. Hurricane Andrew
28. Paul Cromwell et al., “Routine activities and social control in the aftermath of a natural catastrophe” European Journal on Criminal Policy 3(1995):,64.
29. SARS
30. MERS
31. George Mohler et al., “Impact of social distancing during COVID-19 pandemic on crime in Los Angeles and Indianapolis”, Journal of Criminal Justice 68(2020):4.
32. James Olding et al., “Penetrating trauma during a global pandemic: Changing patterns in interpersonal violence, self-harm and domestic violence in the Covid-19 outbreak”, journal of the Royal Colleges of Surgeons of Edinburgh and Ireland 19(2020): 3-4.
33. Eisner & Nivette
34. M. Eisner and A. Nivette, Violence and the pandemic:Urgent questions for research (NY: Harry Frank Guggenheim Foundation, 2020), 28.
35. McDonald & Balkin
36. Hodgkinson and Andresen, op cit., 2.
37. Ashby
38. Austin
39. Matthew Ashby, “Initial evidence on the relationship between the coronavirus pandemic and crime in the United States”. Crime Science 9(2020): 4-7.
40. Bullinger
41. Lindsey Bullinger, Jillian Carr and Analisa Packham. “COVID-19 and Crime:Effects of Stay-at-Home Orders on Domestic Violence”. NBER Working Paper No. 27667, 1-47, Accessed 02 November 2020. http://www.nber.org/papers/w27667.
42. Amalesh Sharma and Sourav Bikash Borah.“Covid-19 and Domestic Violence:an Indirect Path to Social and Economic Crisis”, Journal of Family Violence 35(2020):4-5, .Accessed 08 October 2020.https://doi.org/0.1007/s 10896-020-00188-8.
43. Leslie & Wilson
44. Emily Leslie and Riley Wilson.“Sheltering in place and domestic violence:Evidence from calls for service during COVID- 19”. Journal of Public Economics 189(2020):1..
45. Campedelli
46. M. Campedelli, A. Aziani and S. Favarin. “Exploring the effect of 2019-nCoV containment policies on crime:The case of Los Angeles”, accessed 30 September 2020. doi:10.31219/osf.io/gcpq8, https://www.researchgate.net/publication/340107448.
47. Shayegh & Malpede
48. S. Shayegh and M. Malpede,“Staying Home Saves Lives,Really! In Staying home saves lives, really!”.RFF-CMCC European Institute on Economics and the Environment,. Accessed 25 October 2020. https://doi.org/10.2139 /ssrn.3567394.
49. Dutch News, “250 fined for breaking 1.5 metre rule, but ‘traditional’ crime drops sharply”, In: www.dutch news
50. S. Rall, “WATCH:Minister Bheki Cele notes a major decrease in crime since start of Covid-19 lockdown”. Accessed: https://www.iol.co.za/mercu
51. Byers
52. St. Louis
53. C. Byers, “When activity declines,so does crime:How the coronavirus pandemic is impacting crime in the St.Louis area”. Accessed: https://www.ksdk.com/artic le/news/crime /coron aviru s-impac
54. Ontario
55. L. Casey, “COVID-19 has changed criminal behaviour and policing in Ontario”. Accessed:https://toron to.ctvne ws.ca/
56. Detroit
57. Marcus Felson, Shanhe Jiang and Yanqing Xu.“Routine activity effects of the Covid-19 pandemic on burglary in Detroit, March, 2020” Crime Science 9(2020):4-5. accessed 04 November 2020. https://doi.org/10.1186/s40163-020-00120-x.
58. Kardell, Gerell and Kindgren
59. Kardell Gerell and Kindgren, “Minor COVID-19 association with crime in Sweden, a five week follow up”. Accessed 19 September 2020, https://www.ncbi. nlm.nih. gov/
60. Payne and A. Morgan
61. J. Payne and A. Morgan, “Property Crime during the COVID-19 Pandemic:A comparison of ←recorded offence rates and dynamic forecasts (ARIMA) for March 2020 in Queensland, Australia”. Accessed 07 May 2020, https://ideas.repec.org/p/ osf/socarx/ de9nc.html
62. Buil-Gil
63. David Buil-Gil et al. “Cybercrime and shifts in opportunities during COVID-19:a preliminary analysis in the UK,European Societies”, accessed 03 October 2020.https://doi.org/10.1080/ 14616696. 2020.1804973.
64. Supreme People’s Procuratorate of China, “Data on Case Handling from January to March 2020 by Procuratorates across China Released”. Accessed: https://baijiahao. baidu.com
65. Jianli
66. Qianjiang
67. Hubei
68. Y. Cao and Y. Feng, “Victims of family in the COVID-19 pandemic:Weakened self-help system. Southern Weekly”, Accessed: https://link.springer.com/article/10.1007/.
69. Queensland
70. Payne and Morgan, op. cit.
71. Piquero
72. Alex Piquero et al. “Staying Home,Staying Safe?A Short-Term Analysis of COVID-19 on Dallas Domestic Violence”. American Journal of Criminal Justice 45(2020): 607.
73. علت انتخاب داده های مربوط به تیر ۹۸ تا بهمن ۹۸ برای دوره قبل از کرونا، آن است که داده های مربوط به دوره کرونا برای مدت ۸ ماه بود. لذا جهت مساوی شدن مدت ماه های قبل و بعد از کرونا تصمیم گرفته شد تا دوره قبل از کرونا نیز برای مدت ۸ ماه و از ابتدای تیر ۱۳۹۸ تا انتهای بهمن ۹۸ باشد.
74. عبدالرضا بازرگان لاری، آمار کاربردی (شیراز: نشر دانشگاه شیراز، ۱۳۹۴)، ۳۶.
75. حاجی ده آبادی، پیشین، ۱۱۶.
76. Philson & Cohen
77. امیرحسن نیازپور، «اصول اجرای کیفر زندان پس از شیوع ویروس کووید ۱۹ (کرونا)»، فصلنامه تحقیقات حقوقی ۲۳ (ویژه نامه حقوق و کرونا) (۱۳۹۹)، ۲۷۸.
78. Campedelli, Aziani and Favarin, Op.cit., 16-29.
79. Shayegh and Malpede, Op.cit., 7.
80. Dutch News, Op.cit.
81. Rall
82. Rall,Op.cit.
83. Supreme People’s Procuratorate of China, Op.cit.
84. Mohler
85. Indianapolis
86. Mohler et al., Op.cit.,4.
87. Hodgkinson and Andresen, op. cit.,2.
88. احمد موقری، «افزایش جرم سرقت در آذربایجان شرقی». دسترس در ۲۴/۰۹/۱۳۹۹،
https://www.iribnews.ir
89. Ashby, op.cit.,4-7.
90. Byers, Op.cit.
91. Felson, Jiang and Xu, Op.cit., 4-5.
92. Gerell, Kardell and Kindgren, Op.cit.
93. Ibidom.
94. Dutch News, Op.cit.
95. Campedelli, Aziani and Favarin, Op.cit., 16-29.
96. Rall,Op.cit.
97. Supreme People’s Procuratorate of China, Op.cit.
98. Payne
99. Payne, Morgan and Piquero, Op.cit., 16.
100. Olding
101. James Olding et al., Op.cit., 3-4.
102. Supreme People’s Procuratorate of China, Op.cit.
103. Ashby, Op.cit., 4-7.
104. Bullinger, Carr and Packham, Op.cit.,9-13.
105. Mohler et al., Op.cit.,4.
106. James Olding et al., Op.cit.,3-4.
107. Eisner and Nivette, Op.cit.,28
108. Ashby, Op.cit.,4-7.
109. Alex Piquero et al., Op.cit.,607.
110. Shayegh and Malpede, Op.cit., 7.
111. Payne and Morgan,Op.cit.
)