ارزیابی قانون کاهش مجازات حبس تعزیری از منظر سیاست‌جنایی ریسک‌مدار

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته کارشناسی ارشد حقوق کیفری و جرم شناسی، دانشکده حقوق، واحد تیران، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران

2 استادیار گروه حقوق جزا و جرم شناسی، دانشکده حقوق، واحد تیران، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران

چکیده

امروزه دیدگاه‌‌های نظری و اقتضائات عملی، سبب شده است تا اندیشه‌‌های مدیریتی مدرن، تحولات فراوانی در ابعاد مختلف زندگی اجتماعی انسان‌‌ها ایجاد کند. به‌‌جرأت می‌‌توان ادعا نمود مفهوم جرم نیز یکی از مفاهیمی است که پیوسته درحال تغییر بوده و همین امر، نظام عدالت کیفری را برآن واداشته است تا به ارائۀ راهکارهای مدیریتی نوین در جهت کنترل نرخ ارتکاب جرایم بپردازد. سنجش و مدیریت ریسک ‌‌جرم که بعد از سقوط نظریۀ اصلاح و درمان مجازات‌‌ها مورد توجه سیاست‌‌گذاران جنایی قرار گرفت، رویکردی نوین در علوم جنایی است که پیدایش آن تأثیرات قابل توجهی در نظام‌‌های عدالت کیفری به‌‌دنبال داشته است. این رویکرد باهدف سلب توان بزهکاری و به‌‌منظور افزایش امنیت اجتماعی، تأثیرات بسیاری در حوزه‌‌های عملی و سیاست‌‌گذاری‌‌های عدالت کیفری معاصر برجای گذاشته است. امروزه به‌‌دنبال ضرورت‌‌های عملی حاکم بر سیاست‌‌گذاری‌‌های کیفری، جهت‌‌گیریِ کنونیِ نظام کیفری ایران، به منظور کاهش میزان بزهکاری از طریق شیوه‌‌های مدیریتی، به رویکرد مذکور سوق پیدا کرده است. در این راستا درجه‌‌بندی مجازات‌‌ها، اعمال مجازات‌‌های جایگزین حبس، نظام نیمه آزادی و...، از اقدامات مهم ق.م.ا مصوب 1392 در تعیین مجازات است. از این ‌‌رو قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب 1399 به عنوان واپسین ارادۀ سیاست‌‌گذاران جنایی، با وضع اصلاحات بنیادین در ق.م.ا به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید؛ بنابراین مقاله پیش‌‌رو با روش توصیفی- تحلیلی، به تتبع سنجه‌‌های سیاست جنایی ریسک‌‌مدار در قانون مزبور خواهد پرداخت. یافته‌‌ها حاکی از آن است که بسترهای پیاده‌‌سازی مدیریت ریسک جرم در این قانون با چالش رو‌‌به‌‌روست و فقدان یک مبنای نظری مشخص در تعیین کیفر نیز، مهم‌‌ترین ایراد وارده بر آن می‌‌باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluation of the law on reducing the punishment of imprisonment from the point of view of risk-oriented criminal policy

نویسندگان [English]

  • Amin Nasr 1
  • Razie Ghasemi 2
1 Master's degree in Criminal Law and Criminology, Faculty of Law, Tirana Branch, Islamic Azad University, Isfahan, Iran
2 Assistant Professor, Department of Criminal Law and Criminology, Faculty of Law, Tirana Branch, Islamic Azad University, Isfahan, Iran
چکیده [English]

Today, theoretical views and practical requirements have caused modern management ideas to create many changes in various aspects of human social life. It can be boldly claimed that the concept of crime is one of the concepts that is constantly changing, and this has forced the criminal justice system to provide new management solutions to control the rate of crime. Crime risk assessment and management, which came to the attention of criminal policymakers after the fall of the theory of reform and treatment of punishments, is a new approach in criminal sciences, the emergence of which has had significant effects on criminal justice systems. This approach, with the aim of removing the power of crime and increasing social security, has left many effects in the practical areas and policies of contemporary criminal justice. Today, following the practical necessities governing criminal policies, the current orientation of Iran's criminal system, in order to reduce the amount of delinquency through management methods, has led to the mentioned approach. In this regard, the classification of punishments, the application of alternative punishments of imprisonment, the semi-freedom system, etc., are among the important measures of the Criminal Code approved in 2013 in determining the punishment. Therefore, the law on reducing the punishment of imprisonment approved in 2019 as the last will of the criminal policy makers, was approved by the Islamic Council with the introduction of fundamental reforms in the Criminal Code. Therefore, the following article will follow the parameters of the risk-oriented criminal policy in the said law with descriptive-analytical method. The findings indicate that the platforms for the implementation of crime risk management in this law are facing a challenge and the lack of a specific theoretical basis in determining the punishment is the most important problem.

کلیدواژه‌ها [English]

  • The law on reducing the sentence of probation
  • Crime Risk Management
  • Risk Management
  • Crime Risk
  • Punishment

مراجع

الف) منابع فارسی
- احمدزاده، رسول و مجتبی تام. ملاحظاتی دربارۀ قانون کاهش مجازات حبس تعزیری، تهران: انتشارات مرکز مطبوعات قوه قضاییه، 1399.
- اردبیلی، محمد علی. حقوق جزای عمومی، جلد نخست، چاپ چهل و یکم، تهران: انتشارات میزان، 1394.
- اردبیلی، محمد علی. حقوق جزای عمومی، جلد سوم، چاپ بیست و دوم، تهران: انتشارات میزان، 1399.
- آنسل، مارک. دفاع اجتماعی نوین. ترجمه محمد آشوری و علی حسین نجفی ابرند آبادی. چاپ چهارم، تهران: انتشارات گنج دانش، 1391.
- پاک‌‌نهاد، امیر. سیاست جنایی ریسک مدار، چاپ دوم، تهران: نشر میزان، 1394.
- چرچیان بیایانی. «مدیریت ریسک جرم در سیاست جنایی ایران»، پایان ‌‌نامه دوره کارشناسی ارشد، تبریز: دانشگاه تبریز، 1394.
- حسانی، جلال‌‌الدین، سیدمحمود میرخلیلی و محمدرضا نظری‌‌نژاد. «رهیافت مدیریت ریسک جرم و جلوه‌‌های آن در نظام عدالت کیفری». مجله پژوهشنامه حقوق کیفری، (1400)، 12، 1، 52-27.
- حسینی، سیدمحمد، رستمی غازانی، امید. «جنبه‌های حقوقی، فلسفی، سیاسی و جامعه‌شناختی مجازات». مجله پژوهشنامه حقوق کیفری، (1397)، 9، 1، 114-89.
- حسینی، سیدمحمد، زهرا ساعدی و آزاده صادقی. «نگاهی به تحولات مفهومی و کارکردی در کیفرشناسی نوین». مجله حقوقی دادگستری، (1391)، 76، 79، 178-155.
- دارابی، شهرداد. پیشگیری از جرم در مدل مردم سالار سیاست جنایی، چاپ دوم، تهران: انشارات میزان، 1397.
- داوودی گرمارودی، هما. «مکتب نئوکلاسیک نوین و احیاء رویکرد سزادهی». مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دانشگاه تهران، (1384)، 68.
- رضوانی، سودابه، مدیریت انسان‌‌مدار ریسک جرم، چاپ اول، تهران: انتشارات میزان، 1391.
- رضوانی، سودابه، مفهوم خطرناکی در گستره‌‌ی علوم جنایی، تهران: انتشارات میزان، 1396.
- زراعت، عباس، درآمدی بر علوم جنایی، تهران: انتشارات جنگل، 1399.
- سبزواری نژاد، حجت. حقوق جزای عمومی، جلد اول، چاپ سوم، تهران: انتشارات جنگل، 1394
- طاهری، سمانه، سیاست کیفری سخت‌‌گیرانه، تهران: انتشارات میزان، 1392.
- غلامی، حسین، کیفرشناسی، چاپ سوم، تهران: انتشارات میزان، 1399.
- فرج‌‌ اللهی، رضا. جرم شناسی و مسئولیت کیفری، تهران: انتشارات میزان، 1389.
- فرهمند، مجتبی؛ گرامی، حسین، شرح ماده به ماده قانون کاهش مجازات حبس تعزیری، چاپ دوم، تهران: انتشارات گنج دانش، 1399.
- قاسمی کهریزسنگی، راضیه؛ فرجیها، محمد. «چالش عدالت و کارآیی در گفتمان مدیریت‌‌گرایی کیفری با تأکید بر حقوق ایران»،آموزه‌های حقوق کیفری (1394)، 12، 9، 29-54.
- لازرژ، کریستین، درآمدی بر سیاست جنایی، ترجمه علی حسین نجفی ابرندآبادی، چاپ هشتم، تهران: انتشارات میزان، 1399.
- مصدق، محمد، شرح قانون کاهش مجازات حبس تعزیری، چاپ اول، تهران: انتشارات جنگل، 1399.
- نجفی ابرند آبادی، علی حسین، درباره تحولات جرم شناسی، دیباچه در: دانشنامه جرم شناسی آکسفورد، تهران: انتشارات میزان، 1389.
- نجفی ابرند آبادی، علی حسین، تقریرات درس سیاست جنایی(سیاست جنایی عمل‌‌گرا)، دوره دکتری حقوق کیفری و جرم شناسی، دنشگاه شهید بهشتی، تهیه و تنظیم: زینب باقری نژاد، 1390.
- نجفی ابرند آبادی، علی حسین، تقریرات دکتر علی حسین نجفی ابرند آبادی، ویراست هفتم، مباحثی در علوم جنایی، به کوشش: شهرام ابرهیمی(1391).
- نجفی ابرندآبادی، علی حسین، کیفرشناسی نو، درآمدی بر سیاست جنایی مدیریت خطرمدار، در تازه‌‌های علوم جنایی، (مجموعه مقالات)، زیر نظر علی حسین نجفی ابرندآبادی، تهران: انتشارات میزان، 1388.
- نجفی ابرندآبادی، علی حسین، تازه‌‌های علوم جنایی، چاپ دوم، تهران: انتشارات میزان، 1392.
- نوبهار، رحیم و صیقل یزدان. «ویژگی‌‌ها و راهبردهای کیفرشناسی ریسک‌‌مدار»، مجله حقوقی دادگستری، (1396)، 81، 100، 197-200.
هاشمی نژاد، سید محسن، «مدیریت ریسک جرم و تاثیر آن بر اهداف مجازات‌‌ها»، پایان ‌‌نامه دوره کارشناسی ارشد، قم،: دانشگاه قم،1391.
ب) منابع خارجی
Back, Ulrich, Risk Society:Toward a New Modernity, Translatrd to English by Mark Ritter, London, Sage, 1992.
Mally, D, Globalizing risk: Distinguishing Styes ofneo-liberal Criminal justice in Australia and the USA, V(2), No(2), London, Sage, 2000.
Maurutto, P. and Hannah-Moffat, K, Assembling Risk and The Restructuring of Penal Control, Oxford University Press, 2005.
پژوهشهای حقوق جزا و جرم شناسی
دوره 11، شماره 22
اسفند 1402
صفحه 39-68

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار