پیامدهای سیاست کیفری عوام‌گرا در جرایم جنسی علیه اطفال و نوجوانان

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموختة دکترای حقوق کیفری و جرمشناسی دانشکده حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، تهران، ایران.

2 استادیار، عضو هیئت‌علمی گروه حقوق جزا و جرمشناسی دانشکده حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، تهران، ایران.

چکیده

امروزه بیش از گذشته شاهد قربانی جنسی شدن اطفال و نوجوانان هستیم. صرف‌نظر از روند روبه‌رشد این جرایم، می‌توان یکی از دلایل آن را پیشرفت و سهولت دسترسی به وسایل ارتباط‌جمعی دانست که بخش همیشه تاریک و پنهان این نوع بزه‌دیدگی را تا حدودی به حداقل رسانیده و از رقم سیاه آن کاسته است. هنگامی‌که جرایم به‌واسطة ادبیات ژورنالیستی و قلم‌های پرمخاطب و احساسی رسانه‌ها پردازش می‌شوند، علاوه‌بر ایجاد ترس و هراس در بطن جامعه، افکار تهییج‌شدة عموم که دارای انتظارات و مطالباتی است را با خود همراه می‌کنند. در این برهة زمانی خواست مردم، سرعت در رسیدگی و اجرای هرچه سریع‌تر و شدیدتر واکنش می‌باشد؛ بنابراین دستگاه عدالت کیفری برای اعادة نظم و آرامش جامعه و کسب مشروعیت و مقبولیت عمومی، شنوای صدای مردم شده و ناگزیر تمکین نموده و ترازوی عدالت را عوام‌گرایانه هویدا می‌کند. نتایج و پیامدهای اجتناب‌ناپذیر اتخاذ چنین تصمیمی، بر همگان روشن نبوده و نیازمند نگاه نقادانه و تخصصی بوده که در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی به آن پرداخته و می‌توان ایجاد آرامش هرچند موقتی احساسات و عواطف مردم و اطمینان از اجرای عدالت را از تبعات به ظاهر مثبت این رویکرد دانست و از تبعات منفی آن، فقدان دادرسی عادلانه و منصفانه‌ای که نگاه و واکنشی علمی و آسیب‌شناسانه درجهت چرایی افزایش این نوع جرایم و درنهایت کاهش وقوع آن باشد را برشمرد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Consequences of Populist Penal Policy in Sexual Crimes against Children and Teenagers

نویسندگان [English]

  • Parima Taherishad 1
  • Hooshang Shambayati 2
1 Ph.D. in Criminal Law and Criminology, Faculty of Law, Islamic Azad University, Central Tehran Branch, Tehran, Iran.
2 Assistant Professor, Faculty Member of Criminal law and Criminology Department, Faculty of Law, Islamic Azad University, Central Tehran Branch, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Today, more than ever, we are witnessing the sexual victimization of children and teenagers. Regardless of the growing trend of these crimes, one of the reasons for this is the advancement and ease of access to communications media, which partially minimizes the always dark and hidden part of this type of victimization and reduces its black figure. When the crimes are being processed through journalistic literature and emotional stories, in addition to creating fear and panic in society, there are accompanying publicly-spoken thoughts with expectations. Let's say at this time, the people's demand is to respond quickly and promptly as soon as possible. Therefore, the criminal justice system recognizes the voice of the people and inevitably obeys the justice system and publicizes the justice system in order to restore society's order and calm and gain legitimacy and public acceptance. The unavoidable results and consequences of making such a decision are not clear to everyone and require a critical and specialized view. In this study, using a descriptive-analytical method, it is possible to create the apparently positive consequences of this approach, the creation of tranquility, as well as the temporary emotions of the people, and the assurance of the implementation of justice, and its negative consequences, the lack of a just and fair trial, which would look at the scientific and pathologic response to the increase in this type of crime and eventually reduce its occurrence.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Penal Populism
  • Sexual Crimes
  • Children and Teenagers
  • Extensive Media Coverage of Crime
  • Fear of Crime
  • Public Opinion

فهرست منابع

الف. منابع فارسی
آشوری، محمد. آیین دادرسی کیفری. جلد دوم. ویرایش چهارم. تهران: انتشارات سمت، 1389.
آشوری، محمد. مجموعه مقالات عدالت کیفری. ویرایش اول. تهران: گنج دانش، 1376.
آشوری، محمد. مفاهیم عدالت و انصاف از دیدگاه کنوانسیون اروپایی حقوق بشر. ویرایش اول. تهران: دانشگاه تهران، 1383.
آنسل، مارک. دفاع اجتماعی. ویرایش پنجم. ترجمه محمد آشوری و علی­حسین نجفی­ابرندآبادی. تهران: گنج دانش، 1395.
اردبیلی، محمدعلی. حقوق جزای عمومی. جلد سوم. ویرایش یازدهم. تهران: میزان، 1395.
اکبری، عاطفه. قانونگذاری مبتنی بر وقایع مجرمانه. ویرایش اول. تهران: مجد، 1394.
ایروانیان، امیر، مهدی سیدزاده­ثانی، متولی زاده نائینی، بهروز جوانمرد و محسن مالجو. کودک‌آزاری از علت­شناسی تا پاسخ­دهی. ویرایش اول. تهران: خرسندی، 1389.
باشگاه خبرنگاران جوان. «اظهارات خواندنی وکیل قاتل ستایش». 10/10/1397، www.yjc.ir.
باقری‌نژاد، زینب. اصول آیین دادرسی کیفری. ویرایش اول. تهران: انتشارات خرسندی، 1394.
بریجانیان، ماری. فرهنگ اصطلاحات فلسفه و علوم اجتماعی. ویرایش سوم. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1390.
بشیریه، حسین. آموزش دانش سیاسی. ویرایش اول. تهران: انتشارات نگاه معاصر، 1386.
بکاریا، سزار. رساله جرایم و مجازات­ها. ویرایش هفتم. ترجمه محمدعلی اردبیلی. تهران: میزان، 1393.
پایگاه اطلاع‌رسانی و خبری جماران. «بهمن کشاورز: هرگز به فکر رفتن از ایران نیفتادم». 10/10/1397، www.jamaran.ir.
پرت، جان. عوام­گرایی کیفری. ویرایش اول. ترجمه هانیه هژبرالساداتی. تهران: میزان، 1392.
پرفیت، آلن. پاسخ­هایی به خشونت (گزارش کمیته مأمور مطالعه در امر خشونت و بزهکاری). ویرایش اول. ترجمه مرتضی حسنی. تهران: گنج دانش، 1378.
پورتال خبری، سبک زندگی برترین‌ها. «روایتی کامل از ماجرای قتل آتنا اصلانی». 10/10/1397،  www.bartarinha.ir.
جامعه خبری تحلیلی الف. «حکم ناظم مدرسه معین صادر شد». 10/10/1397،  www.alef.ir.
حبیب­زاده، محمدجعفر. «آسیب­شناسی نظام عدالت کیفری ایران». مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز 2 (1383): 166-139.
خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا). «بازخوانی مشهورترین پرونده جنایی تهران». 10/10/1397، www.isna.ir.
خبرگزاری مجلس شورای اسلامی (خانه ملت). «تصویب لایحه حمایت از کودکان اولویت کشور نیست». 10/10/1397، www.icana.ir.
درنگ. «تکرار ماجرای تکان‌دهنده آتنا در کرج». 10/10/1397، www.derang.ir.
درنگ. «حرف‌های جوان 27ساله‌ای که چند نوجوان را موردِآزار قرار داد». 10/10/1397، www.derang.ir.
دلماس­مارتی، میری. «پارادایم جنگ علیه جرم، مشروع ساختن امر غیرانسانی» در تازههای علوم جنایی. ویرایش دوم. ترجمه روح­الدین کرد­علیوند. تهران: میزان، 1388.
دولت‌آنلاین. «بازخوانی پرونده خفاش شب؛ قاتل سریالی زنان غرب تهران». 10/10/1397، www.davatonline.ir.
رایجیان اصلی، مهرداد. بزه­دیده­شناسی حمایتی. ویرایش اول. تهران: دادگستر، 1384.
سایت تحلیلی خبری عصر ایران. «ماجرای تلخ تجاوز به دختر پنج‌ساله افغان». 10/10/1397، www.asriran.com.
سایت تحلیلی خبری عصر خبر. «آزار جنسی دختر شش‌ساله توسط راننده آژانس». 10/10/1397، www.asrkhabar.com.
سبزپندار. «قاتل ندا علیزاده دختربچه مشهدی اعدام شد». 10/10/1397، www.sabzpendar.com.
سیّد­زاده­ثانی، سیّد مهدی. «بازتاب عدالت کیفری در رسانه­های گروهی: ضوابط و آثار». رساله دکترا، تهران: دانشگاه شهید بهشتی، 1390.
شبکه العالم. «ماجرای عجیب فردی که از قتل آتنا خبر داشت و جان باخت». 10/10/1397، www.fa.alalamtv.net.
شمس ناتری، محمدابراهیم و محمدعلی جاهد. «عوامل و نتایج تورم کیفری و راهکارهای مقابله با آن». فصلنامه حقوق اسلامی 17 (1387): 120-93.
صفاری، علی و راضیه صابری. «تأثیر رسانه­ها بر خشونت­گرایی و احساس ناامنی». مجله پژوهشهای حقوق جزا و جرم‌شناسی 6 (1394): 84-37.
طاهری، سمانه. سیاست کیفری سخت‌گیرانه. ویرایش اول. تهران: میزان، 1396.
عامری تورزنی، سودابه. «تأثیر افکار عمومی بر تعیین و اجرای مجازات». پایان­نامه کارشناسی ارشد، تهران: دانشگاه تهران، 1393.
فرارو. «ماجرای تلخ تجاوز به دختر پنج‌ساله افغان در اصفهان». 10/10/1397، www.fararu.com.
فرجیها، محمد. «بازتاب رسانه­ای جرم». فصلنامه رفاه اجتماعی 22 (1386): 86-57.
فرجیها، محمد و محمدباقر مقدسی. «رویکرد عوام­گرایی کیفری به جرایم جنسی». پژوهش­های حقوق تطبیقی دانشگاه تربیت مدرس 2 (1390): 132-113.
فرجیها، محمد و محمدباقر مقدسی. «جلوه­های عوام­گرایی در سیاست­های کیفری مواد مخدر». فصلنامه تحقیقات حقوقی 68 (1393): 48-25.
فرجیها، محمد و محمدباقر مقدسی. «ویژگی­های سیاست­های کیفری عوام­گرا؛ مطالعة تطبیقی». مجله مطالعات حقوق تطبیقی 2 (1392): 155-137.
فیتز پتریک، تونی. نظریه رفاه ـ سایت اجتماعی چیست. ویرایش اول. ترجمه هرمز همایون­پور. تهران: مؤسسه عالی پژوهش تأمین اجتماعی، 1383.
قانون احترام به آزادی‌های مشروع و حفظ حقوق شهروندی مصوب 15/02/1383.
قانون اساسی مصوب 1358 و اصلاحات 1368.
قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392.
قانون مجازات اسلامی مصوب 01/02/1392.
کرامت، قاسم. استقلال قضایی. ویرایش اول. تهران: نشر دادیار، 1392.
کلانتری، کیومرث. «تحلیل بحران در حقوق موضوعه کیفری ایران و راهکارهای خروج از آن». رساله دکترا، تهران: دانشگاه تربیت مدرس، 1381.
کلینگ، جورج ال و جمیز کی ویلسون، «پنجره­های شکسته (پلیس و امنیت محلی)». ترجمه محمد صادری توحیدخانه. مجله حقوقی دادگستری 43 (1382): 204-179.
کوسون، موریس. «تحول زندان در ایالات‌متحده آمریکا». ترجمه قاسم قاسمی. مجله حقوقی دادگستری 45 (1382): 216-199.
گسن، ریموند. «بحران سیاست­های جنایی کشورهای غربی». ترجمه علی­حسین نجفی­ابرندآبادی. مجله تحقیقات حقوقی دانشگاه شهید بهشتی 10 (1371): 335-275.
گسن، ریموند. «تحولات سیاست جنایی دموکراسی­های غربی؛ مطالعه سیاست جنایی فرانسه». در تازه‌های علوم جنایی. ویرایش دوم. ترجمه شهرام ابراهیمی. تهران: میزان، 1388.
گسن، ریموند. جرم­شناسی کاربردی. ویرایش اول. ترجمه مهدی کی­نیا، تهران: نشر مهدی کی­نیا، 1370.
گودرزی بروجردی، محمدرضا. سیاست جنایی قضایی. ویرایش دوم. تهران: انتشارات سلسبیل، 1385.
لازرژ، کریستین. درآمدی بر سیاست جنایی. ویرایش چهارم. ترجمه علی­حسین نجفی­ابرندآبادی. تهران: میزان، 1392.
لایحة حمایت از اطفال و نوجوانان مصوب 02/05/1397.
مجله اینترنتی حرف تازه. «اجرای حکم اعدام قاتل اهورا در رشت». 10/10/1397، www.harfetaze.com.
محمودی جانکی، فیروز و محسن مرادی حسن­آبادی. «افکار عمومی و کیفرگرایی». مجله مطالعات حقوقی 2 (1390): 214-175.
معظمی، شهلا و مرجان برنجی اردستانی. آثار امنیت­گرایی در حقوق کیفری. ویرایش اول. تهران: معاونت پژوهش­های فقهی و حقوقی، 1390.
مقدسی، محمدباقر. «عوام­گرایی کیفری و جلوه­های آن در سیاست کیفری ایران». رساله دکترا، تهران: دانشگاه تربیت مدرس، 1390.
نجفی­ابرندآبادی، علی­حسین. «بزهکاری، احساس ناامنی و کنترل». مجله حقوقی دادگستری 22 (1377): 84-43.
نجفی­ابرندآبادی، علی­حسین. «کیفرشناسی نو ـ جرم­شناسی نو: درآمدی بر سیاست جنایی مدیریتی خطرمدار» در تازه­های علوم جنایی. زیر نظر علی­حسین نجفی­ابرندآبادی. ویرایش دوم. تهران: میزان، 1388.
نجفی­ابرندآبادی، علی­حسین. «مباحثی در علوم­جنایی: بازپروری بزهکاران». تقریرات درس جرم­شناسی دوره دکترا، تهران: دانشگاه تربیت مدرس، 1386-1387.
نجفی­ابرندآبادی، علی­حسین. «مباحثی در علوم­جنایی: سیاست کیفری عمل­گرا ـ عوام­گرا». تقریرات درس جرم­شناسی دوره دکترا، تهران: دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، 1389-1390.
نجفی­ابرندآبادی، علی­حسین و سیّد مهدی سیّدزاده­ثانی. «رژیم بین­المللی هراس اخلاقی، نقش رسانه». مجله تحقیقات حقوقی 8 (1391): 175-137.
نوبهار، رحیم و یزدان صیقل. «ویژگی­ها و راهبردهای کیفرشناسی ریسک­مدار». مجله حقوقی دادگستری 100 (1381): 225-197.
نیکوکار، حمیدرضا، مژگان امراللهی بیوکی و مهری برزگر. «نقش ترس از جرم بر اجرای علنی مجازات مرگ با تأکید بر نقش رسانه­ها (مطالعه موردی اعدام قاتل روح­الله داداشی)». فصلنامه مطالعات پیشگیری از جرم 26 (1392): 196-169.
وی­رابرتز، جولیان، لورتاجی استالانز، دیوید ایندرمار و مایک هاف. عوام­گرایی کیفری و افکار عمومی: درس­هایی از پنج کشور. ویرایش اول. ترجمه زینب باقری­نژاد، سودابه رضوانی، هانیه هژبرالساداتی و مهدی کاظمی جویباری. تهران: میزان، 1392.
ویکی‌پدیا. «بیجه». 10/10/1397، www.wikipedia.org.
یورونیوز. «پدر ستایش: پیش از اعدام به قاتل دخترم گفتم جایی برای بخشش نگذاشتی». 10/10/1397، www.fa.euronews.com.
ب. منابع انگلیسی
Bernays, Edward L. “Manipulating Public Opinion: The Why and the How.” American Journal of Sociology 33(6) (1928): 958-971.
Gerbner, George, and Larry Gross. “Living with Television: The Violence Profile.” Journal of Communication 26(2) (1976): 172-199.
Lewis, Chris, Graham Brooks, Thomas Ellis & Koich Hamai. “Comparing Japanese and English Juvenile Justice: Reflections on Change in the Twenty-First Century.” Crime Prevention & Community Safety 11(2) (2009): 75-89.
Roberts, Julian V. “Public Opinion and Mandatory Sentencing: A Review of International Finding.” Criminal Justice and Behavior 30 (2003): 483-508.
Simon, Jonathan. Governing through Crime: How the War on Crime Transformed American Democracy and Created a Culture of Fear. 1st Ed. New York: Oxford University Press, 2007.
Surette, Ray, Dered Chadee, Linda Heath and Jason R Young. “The Media, the Public and Criminal Justice Policy Support in Trinidad: The Medias Role.” Crime Media Culture 7(1) (2011): 31-48.